Serwis informacyjno-usługowy dla przedsiębiorcy

Czym jest zbieg ubezpieczeń społecznych

Zbieg różnych tytułów ubezpieczeń społecznych u osób prowadzących działalność gospodarczą

Uwaga

Jeśli zakładasz jednoosobową działalność gospodarczą lub zostajesz wspólnikiem spółki cywilnej, komandytowej, jawnej, partnerskiej lub jednoosobowej spółki z o.o. – i podlegasz obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym oraz rentowym z innego tytułu – to musisz ustalić, z którego tytułu podlegasz ubezpieczeniom społecznym.

Sytuację, w której posiadasz kilka tytułów do podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, nazywa się zbiegiem ubezpieczeń.

Dla przykładu: jeżeli zakładasz działalność gospodarczą i posiadasz inny tytuł do ubezpieczeń społecznych, wynikający z wykonywania np. pracy agencyjnej lub nakładczej, to musisz samodzielnie ustalić rodzaj swoich ubezpieczeń, do których się zgłosisz. Możesz też skorzystać z pomocy pracowników ZUS.

Przykładem zbiegów ubezpieczeń mogą być takie sytuacje:

  • Gdy prowadzisz działalność gospodarczą i wykonujesz jednocześnie pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenie lub innej umowy o świadczenie usług, to podlegasz obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu z tytułu tej działalności. Jest tak, jeżeli podstawa wymiaru składek przy wykonywaniu wymienionych umów jest niższa od najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących działalność gospodarczą, tj. 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Możesz dobrowolnie, na swój wniosek, objąć się  ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej czy umowy zlecenie.
  • Prowadzisz działalność gospodarczą, dla której opłacasz preferencyjne składki dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą i jednocześnie wykonujesz pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenie lub innej umowy o świadczenie usług. W tym przypadku podlegasz obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu z obu tytułów, chyba że łączna podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia z tego tytułu lub tytułów osiągnie kwotę minimalnego wynagrodzenia. Wówczas kolejny tytuł lub tytuły nie będą podstawą do tego obowiązku. Ubezpieczony może na bieżąco zmienić tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.
  • Jeżeli prowadzisz działalność gospodarczą i wykonujesz jednocześnie pracę nakładczą, to podlegasz obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu z tytułu tej działalności. Jest tak, jeżeli podstawa wymiaru składek przy wykonywaniu pracy nakładczej jest niższa od podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących działalność gospodarczą (na twój wniosek może objąć cię dobrowolne ubezpieczenie z tytułu wykonywania pracy nakładczej).
  • Jeżeli prowadzisz działalność gospodarczą i podlegasz jednocześnie ubezpieczeniu z tytułu stosunku pracy, umowy agencyjnej, umowy zlecenie, to podlegasz obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu tylko z tytułu stosunku pracy, umowy agencyjnej czy umowy zlecenie (chyba, że podstawa wymiaru składki na to ubezpieczenie w przeliczeniu na miesiąc jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, to w takim przypadku podlegasz również obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej).
  • Jeżeli spełniasz warunki do objęcia cię obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym z tytułów: prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, pracy nakładczej, umowy agencyjnej, umowy zlecenie albo innej umowy o świadczenie usług, bycia duchownym,  posłem albo senatorem, to musisz ubezpieczyć się z tytułu obowiązku, który powstał najwcześniej. Na swój wniosek możesz ubezpieczyć się także z pozostałych tytułów. 
  • Jeżeli prowadzisz działalność gospodarczą i spełniasz warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego, to będziesz ubezpieczona właśnie z tego tytułu. Możesz jednak dobrowolnie zgłosić się, na swój wniosek, do ubezpieczenia z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej).
  • Jeśli prowadzisz kilka rodzajów pozarolniczej działalności gospodarczej, to obejmują cię obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe z jednego rodzaju działalności, jaki wybierzesz
  • Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą i jesteś na emeryturze lub rencie, to ubezpieczenie emerytalne i rentowe jest dobrowolne. Podlegasz tylko obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu. Nie musisz jednak opłacać ubezpieczenia zdrowotnego, jeśli twoje świadczenie emerytalne lub rentowe nie przekracza miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia, a ty:
    • uzyskujesz dodatkowe przychody z tytułu prowadzenia działalności w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury lub
    • opłacasz podatek dochodowy w formie karty podatkowej

Szczegółowe informacje na temat zbiegu ubezpieczeń społecznych znajdziesz na stronie internetowej ZUS.

Ubezpieczenie społeczne i zdrowotne

Jeśli ustalisz, że jako przedsiębiorca musisz płacić składki na obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne i rentowe, to w pierwszej kolejności zgłoś się jako płatnik składek na swoje ubezpieczenie. Zgłoszenie złóż na formularzu ZUS ZFA. Jeśli jako przedsiębiorca jesteś już płatnikiem składek na własne ubezpieczenie społeczne, to nie składaj ponownie tego formularza.

Dla przykładu: jeśli zakładasz spółkę jawną i prowadzisz już jednoosobową działalność gospodarczą, to nie musisz ponownie składać formularza ZUS ZFA.     

Więcej informacji o tym, jak wypełnić formularz ZUS ZFA, znajdziesz na stronie internetowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Jeśli podlegasz ubezpieczeniu społecznemu oraz zdrowotnemu, to złóż formularz ZUS ZUA. Natomiast, jeśli podlegasz wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu, to złóż formularz ZUS ZZA. Formularz ZUS ZUA albo ZUS ZZA złóż do ZUS w ciągu 7 dni od dnia, w którym powstał obowiązek ubezpieczeniowy.  

Możesz wypełnić i dołączyć formularze ZUS ZUA lub ZUS ZZA do wniosku o założenie jednoosobowej działalności gospodarczej (CEIDG).

Więcej informacji o tym, jak wypełnić te formularze, znajdziesz na stronie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych:

Jeśli jesteś wspólnikiem spółki komandytowej, jawnej, partnerskiej albo jednoosobowej spółki z o.o., to masz takie same obowiązki jak przedsiębiorcy, którzy są osobami fizycznymi i prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą lub działalność w ramach spółki cywilnej. Jeśli prowadzisz pozarolniczą działalność, to w całości finansujesz składki za swoje ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe oraz składki osób współpracujących. Kwestie związane z tzw. zbiegiem ubezpieczeń przybliża art. 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Jeśli jesteś wspólnikiem spółki komandytowej, jawnej, partnerskiej lub jednoosobowej spółki z o.o., to tak samo jak osoba fizyczna prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą lub będąca wspólnikiem w ramach spółki cywilnej, nie podlegasz obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu. Możesz dobrowolnie, na swój wniosek, zgłosić się do ubezpieczenia chorobowego. Ubezpieczenie obejmie cię od dnia, w którym złożysz wniosek tylko wtedy, gdy zgłosisz się w terminie 7 dni od powstania obowiązku  ubezpieczenia (wpiszesz działalność do Centralnej Ewidencji i Informacji Działalności Gospodarczej).

Wysokość składek na ubezpieczenia społeczne

Składki na ubezpieczenia społeczne będziesz opłacać od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek (w 2019 roku jest to 2859,00 zł – 60% z 4765 złotych). Składki za swoje ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe (a także osób współpracujących) finansujesz w całości jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność.

Stopy procentowe składek wynoszą:

  • 19,52% podstawy wymiaru – na ubezpieczenie emerytalne 
  • 8,00% podstawy wymiaru – na ubezpieczenia rentowe
  • 2,45% podstawy wymiaru – na ubezpieczenie chorobowe
  • od 1,67% podstawy wymiaru

Rodzaj Ubezpieczenia 

Stawka  ubezpieczenia w %

Kwota w 2020 r.                 

emerytalne 19,52 612,19 zł
rentowe 8,00 250,90 zł
chorobowe 2,45 76,84 zł
wypadkowe

1,67

52,37 zł

zdrowotne 9,00

362,34

Jeśli dobrowolnie podlegasz ubezpieczeniu chorobowemu, to podstawa wymiaru składki na to ubezpieczenie nie może przekraczać miesięcznie 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia przyjmowanego do ustalenia rocznego limitu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe. 

Kwota ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2020 wynosi 156 810 zł, a przyjęta do jej ustalenia kwota prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia wynosi 5227 zł.

Więcej informacji na temat ustalania stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe znajdziesz na stronie ZUS.

Wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne

Jeśli prowadzisz pozarolniczą działalność gospodarczą, to musisz posiadać obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne. W 2020 r. składka na ubezpieczenie zdrowotne nie może być niższa od kwoty 362,34 zł. 

Jak obliczana jest składka

Na podstawie art. 81 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne w 2020 r. jest kwota zadeklarowana, nie niższa niż 4026,01 zł (75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale 2019 r., włącznie z wypłatami z zysku - zgodnie z obwieszczeniem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 21 stycznia 2020 r. w sprawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, włącznie z wypłatami z zysku, w czwartym kwartale 2019 r.). Składka to 9% od zadeklarowanej kwoty – czyli w 2019 r. od 362,34zł.

Obowiązuje ona:

  • osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych
  • twórców i artystów
  • osoby prowadzące działalność w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, a także osoby prowadzące działalność w zakresie wolnego zawodu, z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych
  • wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej
  • osoby prowadzące niepubliczną szkołę, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów o systemie oświaty
  • osoby współpracujące z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność

Uwaga

Jeśli prowadzisz kilka rodzajów pozarolniczej działalności gospodarczej, to składkę za ubezpieczenie zdrowotne będziesz płacić odrębnie dla każdej prowadzonej działalności.

Zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego złóż w ciągu 7 dni od dnia, w którym powstanie obowiązek ubezpieczenia. Wyjątkiem są twórcy i artyści, którzy zgłaszają się w ciągu 7 dni od dnia otrzymania decyzji Komisji do Spraw Zaopatrzenia Emerytalnego Twórców ustalającej datę rozpoczęcia wykonywania działalności twórczej lub artystycznej.

Uwaga

Możesz zgłosić się do ubezpieczenia zdrowotnego składając wniosek o założenie jednoosobowej działalności gospodarczej (CEIDG). Do wniosku dołącz formularz ZUS ZUA, na którym zgłosisz się do ubezpieczenia zdrowotnego, a także do ubezpieczeń społecznych. Jeśli podlegasz tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu, to złóż formularz ZUS ZZA.

Składka na Fundusz Pracy

Jako przedsiębiorca ustalasz składkę na Fundusz Pracy za siebie i osoby współpracujące od podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. W 2020 r. jest to 3136,20 zł. Zatem przy stawce 2,45% w 2020 r. składka wyniesie 76,84 zł.

Uwaga

Opłacaj składkę na Fundusz Pracy za kobiety, które nie osiągnęły wieku 55 lat i mężczyzn, którzy nie osiągnęli 60 lat.

Składka na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

Jeśli zatrudniasz pracowników, to musisz opłacać składkę na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Składka na FGŚP wynosi 0,10% podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia podstawy do kwoty 30-krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Składki w całości finansujesz ty.  

Więcej informacji na temat wysokości i sposobu obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, a także zbiegu ubezpieczeń społecznych znajdziesz w poradniku na stronie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Odpowiednie formularze możesz również składać elektronicznie korzystając z Platformy Usług Elektronicznych ZUS. Zgłoszenie płatnika i zgłoszenie ubezpieczonego do ubezpieczeń społecznych możesz przekazać również do urzędu skarbowego, w którym znajduje się centrum obsługi. W takim przypadku za datę złożenia dokumentów do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych uważa się dzień, w którym złożysz te dokumenty do urzędu skarbowego.

Uwaga

Wszystkie wymienione składki musisz wpłacać jednym przelewem na jeden rachunek składkowy wskazany przez ZUS. Przeczytaj więcej o zasadach opłacania składek ZUS.


Podstawa prawna:

Czy ta strona była przydatna?