Przedsiębiorca zawieszający działalność gospodarczą w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (także prowadzonej w formie spółki cywilnej) nie informuje dodatkowo o tym Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wszelkie formalności załatwia on w organie ewidencyjnym, wypełniając wniosek CEIDG-1. Organ dokonujący wpisu w CEIDG przekazuje do ZUS kopię wpisu o zawieszeniu, na jego podstawie ZUS sporządzi stosowne dokumenty ubezpieczeniowe, tj. wyrejestrowanie:
- przedsiębiorcy - jako płatnika składek - na formularzu ZUS ZWPA
- przedsiębiorcy - jako osoby ubezpieczonej z ubezpieczeń - na formularzu ZUS ZWUA oraz członków jego rodziny zgłoszonych wcześniej do ubezpieczenia zdrowotnego - na formularzu ZUS ZCNA
- osoby współpracującej przy prowadzeniu działalności gospodarczej z ubezpieczeń - na formularzu ZUS ZWUA oraz członków jej rodziny zgłoszonych wcześniej do ubezpieczenia zdrowotnego na formularzu ZUS ZCNA
Wyrejestrowanie płatnika składek nie nastąpi, gdy płatnik nadal zatrudnia osoby w zakresie dopuszczalnym przepisami ustawy - Prawo przedsiębiorców, za które ma obowiązek składania dokumentów ubezpieczeniowych (np. zleceniobiorców). Brak wyrejestrowania jako płatnik nie spowoduje utraty prawa do zawieszenia działalności – przedsiębiorca pozostanie płatnikiem z tytułu zawartych, dopuszczalnych umów zlecenie, natomiast nie będzie sam zobowiązany opłacać składek ZUS z tytułu podlegania ubezpieczeniu społecznemu z działalności gospodarczej.
Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej powoduje ustanie obowiązku ubezpieczeń społecznych (ZUS) od dnia, w którym rozpoczyna się zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej, do dnia poprzedzającego dzień wznowienia wykonywania działalności gospodarczej. O wszystkich sporządzonych przez siebie dokumentach związanych ze zgłoszeniem zawieszenia wykonywania działalności ZUS powinien poinformować płatnika składek odrębnym pismem.
Jeśli przedsiębiorca zawiesi wykonywanie działalności gospodarczej w trakcie miesiąca, zobowiązany jest wtedy przekazać do ZUS dokumenty rozliczeniowe. Wykazuje w nich wyliczone składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru proporcjonalnie pomniejszonej o dni nieprowadzenia działalności (dzieli ją wówczas przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnoży przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniom w danym miesiącu). Zasada ta nie ma jednak zastosowania do podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne. W przypadku zawieszenia działalności gospodarczej w trakcie miesiąca, składkę na to ubezpieczenie przedsiębiorca ma obowiązek naliczyć i opłacić od pełnej podstawy wymiaru (np. jeżeli działalność zawiesi się z dniem 2 czerwca to składkę na ubezpieczenie zdrowotne zapłaci się za cały czerwiec). Składka zdrowotna jest bowiem miesięczna i niepodzielna (art. 79 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych).
W czasie zawieszenia działalności gospodarczej przedsiębiorca może na zasadzie dobrowolności przystąpić (na swój wniosek) do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, a także do ubezpieczenia zdrowotnego.
Uwaga
W przypadku, gdy do Zakładu wpłynie z organu ewidencyjnego informacja o zawieszeniu wykonywania działalności przez przedsiębiorcę, a ZUS stwierdzi, iż dany płatnik nie wyrejestrował z ubezpieczeń osób będących pracownikami w rozumieniu Kodeksu Pracy zostanie wszczęte postępowanie wyjaśniające z organem ewidencyjnym. Będzie miało ono na celu ustalenie, czy faktycznie nastąpiło zawieszenie działalności.
W miesiącu zawieszenia działalności gospodarczej przedsiębiorca zobowiązany jest złożyć deklarację ubezpieczeniową ZUS DRA – o ile miał taki obowiązek. W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca będący płatnikiem składek wyłącznie za siebie nie ma obowiązku składania deklaracji rozliczeniowej oraz opłacania składek na ubezpieczenia społeczne przewidzianych w ustawie. W przypadku, gdy przedsiębiorca pozostaje płatnikiem (np. z zawartych umów zlecenie) musi nadal rozliczać składki i składać dokumenty z tytułu pełnienia funkcji płatnika.
Zawieszenie działalności nie powoduje utraty prawa do obniżonego ZUS, niemniej okres zawieszenia działalności gospodarczej wliczany jest do okresu prowadzenia działalności, co znaczy, że 24 miesiące obniżonych składek są skracane o okres zawieszenia. Analogiczna sytuacja jest z ulgą na start. Okres zawieszenia wliczy się do 6 miesięcy, w których obowiązuje ulga.
Podstawa prawna:
- Art. 22-25 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców
- Art. 79 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
- Art. 13 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych