Wymagania, które musi spełnić kierowca wykonujący przewozy drogowe

Kierowca, który wykonuje zarobkowe przewozy drogowe samochodami ciężarowymi lub autobusami (a także przedsiębiorca wykonujący przewozy jako kierowca) musi posiadać odpowiednie kwalifikacje. Do wykonywania zawodu kierowcy przy przewozach drogowych nie wystarczy samo prawo jazdy.

Możesz zatrudnić kierowcę, jeśli:

ukończył:
- 18 lat – w przypadku kierowcy prowadzącego samochód, dla którego trzeba posiadać prawo jazdy kategorii:
  - C1 lub C1+E, o ile uzyskał odpowiednią kwalifikację wstępną przyśpieszoną
  - C lub C+E, o ile uzyskał odpowiednią kwalifikację wstępną
- 21 lat – w przypadku kierowcy prowadzącego samochód, dla którego wymagane jest prawo jazdy kategorii:
  - C lub C+E, o ile uzyskał odpowiednią kwalifikację wstępną przyśpieszoną
  - D lub D+E, o ile uzyskał odpowiednią kwalifikację wstępną
  - D1 lub D1+E, o ile wykonuje przewóz na liniach regularnych, których trasa nie przekracza 50 km i o ile kierowca uzyskał odpowiednią kwalifikację wstępną przyśpieszoną
- 23 lata – w przypadku kierowcy prowadzącego samochód , dla którego wymagane jest prawo jazdy kategorii D lub D+E, o ile uzyskał on odpowiednią kwalifikację wstępną przyśpieszoną
posiada odpowiednie uprawnienie do kierowania samochodem (nie dotyczy to kierowców posiadających prawo jazdy kategorii D albo D+E, których do ukończenia 23. roku życia można zatrudnić wyłącznie przy wykonywaniu regularnych przewozów osób na liniach komunikacyjnych na trasie nieprzekraczającej 50 km)
nie ma przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy
nie ma przeciwwskazań psychologicznych do wykonywania pracy na tym stanowisku
uzyskał kwalifikację wstępną lub kwalifikację wstępną przyśpieszoną
ukończył szkolenie okresowe

Kwalifikacje wstępne lub kwalifikacje wstępne przyspieszone

Kierowca musi uzyskać kwalifikację, jeśli chce wykonywać przewozy drogowe ciężarówkami lub autobusami, a uprawnienia do kierowania zdobył:

po 10 września 2008 r. (w przypadku osób chcących jeździć autobusami – prawo jazdy kategorii D)
po 10 września 2009 r. (w przypadku osób chcących jeździć ciężarówkami – prawo jazdy kategorii C)

Kierowca musi uzyskać kwalifikację odpowiednią dla samochodu, którym chce wykonywać przewóz drogowy. Kwalifikację uzyskuje się w zakresie programu określonego odpowiednio do kategorii prawa jazdy:

C1, C1+E, C i C+E – dla samochodów ciężarowych
D1, D1+E, D i D+E – dla autobusów

O uzyskanie kwalifikacji wstępnej lub kwalifikacji wstępnej przyspieszonej może ubiegać się osoba, która spełnia jeden z warunków:

przebywa w Polsce co najmniej 185 dni w roku ze względu na więzi osobiste lub zawodowe albo studiuje od co najmniej 6 miesięcy i przedstawi zaświadczenia o tym
nie jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej i ma zamiar wykonywać przewozy na rzecz podmiotu z siedzibą w Polsce

Każdy, kto ubiega się o uzyskanie kwalifikacji, musi wykazać brak przeciwwskazań zdrowotnych i psychologicznych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy.

Aby uzyskać kwalifikację, trzeba:

odbyć zajęcia teoretyczne i praktyczne
zdać testy kwalifikacyjne

Zajęcia teoretyczne i praktyczne w zakresie uzyskania kwalifikacji wstępnych lub kwalifikacji wstępnych przyspieszonych

Zajęcia mogą być prowadzone w formie:

zajęć szkolnych dla uczniów – w szkole, jeżeli program nauczania przewiduje uzyskanie kwalifikacji kierowcy wykonującego przewóz drogowy
kursu kwalifikacyjnego – w ośrodku szkolenia

Zajęcia teoretyczne i praktyczne obejmują kształcenie zawodowe w zakresie:

racjonalnego kierowania pojazdem uwzględniającego przepisy bezpieczeństwa, w tym znajomości i umiejętności:
- właściwości technicznych i zasad działania elementów bezpieczeństwa pojazdu
- optymalizacji zużycia paliwa
- zapewnienia bezpieczeństwa w związku z przewożonym towarem
- zapewnienia bezpieczeństwa pasażerom
- bezpiecznego mocowania ładunku
umiejętności stosowania przepisów dotyczących wykonywania transportu drogowego
zagrożeń związanych z wykonywanym zawodem, w tym bezpieczeństwo na drodze i bezpieczeństwo dla środowiska
obsługi i logistyki, w tym kształtowanie wizerunku firmy oraz znajomość rynku w przewozie drogowym i jego organizacji

Szkolenie w ramach kwalifikacji wstępnej trwa 280 godzin i obejmuje:

część podstawową – teoretyczną, trwającą minimum 195 godzin
część specjalistyczną prowadzoną w formie zajęć:
- teoretycznych trwających minimum 65 godzin
- praktycznych w ruchu drogowym, podczas których szkolony powinien odbyć minimum 16 godzin jazdy indywidualnej
- praktycznych z jazdy w warunkach specjalnych, podczas których szkolony powinien odbyć minimum 4 godziny jazdy indywidualnej

Szkolenie w ramach kwalifikacji wstępnej przyspieszonej trwa 140 godzin i obejmuje:

część podstawową – teoretyczną, trwającą minimum 97 godzin
część specjalistyczną prowadzoną w formie zajęć:
- teoretycznych, trwających minimum 33 godziny
- praktycznych w ruchu drogowym, podczas których szkolony powinien odbyć minimum 8 godzin jazdy indywidualnej
- praktycznych z jazdy w warunkach specjalnych, podczas których szkolony powinien odbyć minimum 2 godziny jazdy indywidualnej

Testy kwalifikacyjne

Po zakończeniu kursu kwalifikacyjnego albo zajęć szkolnych kierownik ośrodka szkolenia albo dyrektor szkoły przesyła do właściwego wojewody albo dyrektora Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej wniosek o przeprowadzenie testu kwalifikacyjnego dla osób, które ukończyły szkolenie.

Ośrodek szkolenia albo szkoła dostaną informację o terminie egzaminu.

Testy kwalifikacyjne przeprowadzane są:

przez Okręgową Komisję Egzaminacyjną – dla uczniów, którzy ukończyli szkołę w ramach zewnętrznego egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe
w ośrodku szkolenia – po zakończeniu zajęć teoretycznych i praktycznych, przez 3-osobową komisję egzaminacyjną powołaną przez wojewodę

Test kwalifikacyjny przeprowadza się w formie pisemnej lub za pomocą komputera. Obejmuje on części:

podstawową składającą się z 20 pytań z tematyki realizowanej w części podstawowej kursu kwalifikacyjnego
test specjalistyczny składający się z 10 pytań z tematyki związanej z odpowiednimi blokami tematycznymi C1, C1+E, C i C+E (dla samochodów ciężarowych) oraz D1, D1+E, D i D+E (dla autobusów)

Aby zdać egzamin, trzeba udzielić poprawnej odpowiedzi na co najmniej:

16 pytań zawartych w części podstawowej
5 pytań zawartych w części specjalistycznej

Pytanie testowe posiada wyłącznie jedną prawidłową odpowiedź. Test trwa 45 minut.

Jeśli podchodzący do egzaminu zda go, wojewoda lub upoważniony przez niego członek komisji albo dyrektor Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej wyda świadectwo kwalifikacji zawodowej potwierdzające uzyskanie odpowiedniej kwalifikacji. Zrobi to w ciągu 7 dni od dnia przeprowadzenia testu.

Osoba, która nie zdała egzaminu, może przystąpić do kolejnych testów kwalifikacyjnych organizowanych w tym samym ośrodku, w jakim odbyła szkolenie albo przez tę samą Okręgową Komisję Egzaminacyjną.

Po uzyskaniu świadectwa kwalifikacji zawodowej kierowca musi co 5 lat – licząc od dnia uzyskania– ukończyć szkolenie okresowe odpowiednie dla pojazdu, którym wykonuje przewóz drogowy.

Uwaga

Zanim kierowca otrzyma świadectwo kwalifikacji zawodowej, musi wykonać badania lekarskie i psychologiczne, a następnie udać się do swojego wydziału komunikacji, aby wymienić prawo jazdy i uzyskać w nim wpis posiadanych uprawnień.
Kierowca, który uzyskał kwalifikację w zakresie określonego programu i zamierza wykonywać przewozy innymi pojazdami samochodowymi niż te, dla których ma uprawnienia, musi odbyć odpowiednią kwalifikację uzupełniającą lub kwalifikację uzupełniającą przyśpieszoną.

Czyli: jeżeli kierowca ma kwalifikację na pojazdy ciężarowe i dodatkowo ma prawo jazdy na prowadzenie autobusów, a chciałby wykonywać nimi przewozy drogowe, musi uzyskać kwalifikację uzupełniającą w zakresie bloku programowego dla autobusów (tzw. blok D1, D1+E, D i D+E).

Uzyskanie kwalifikacji uzupełniającej albo kwalifikacji uzupełniającej przyspieszonej

Aby uzyskać kwalifikację uzupełniającą albo kwalifikację uzupełniającą przyspieszoną, trzeba odbyć szkolenie i zdać test kwalifikacyjny.

Szkolenie w ramach kwalifikacji wstępnej uzupełniającej trwa 70 godzin i obejmuje:

zajęcia teoretyczne trwające minimum 65 godzin
minimum 5 godzin zajęć praktycznych w ruchu drogowym

Szkolenie w ramach kwalifikacji wstępnej uzupełniającej przyspieszonej trwa 35 godzin i obejmuje:

zajęcia teoretyczne trwające minimum 33 godziny
minimum 2,5 godziny zajęć praktycznych w ruchu drogowym

Szkolenie powinno dotyczyć bloku tematycznego, dla którego kierowca chce uzyskać kwalifikację. O tym, czy wymagana jest kwalifikacja uzupełniająca czy kwalifikacja uzupełniająca przyspieszona, decyduje wiek kierowcy oraz rodzaj pojazdu, którego ona dotyczy.

Test kwalifikacyjny obejmuje tylko część specjalistyczną w zakresie prawa jazdy odpowiedniej kategorii. Zdający musi poprawnie odpowiedzieć na co najmniej 5 spośród 10 pytań.

Test w zakresie kwalifikacji uzupełniającej albo kwalifikacji wstępnej przyspieszonej trwa 15 minut. Tak jak w przypadku kwalifikacji wstępnej albo kwalifikacji wstępnej przyspieszonej, po zdaniu egzaminu kierowca otrzyma świadectwo kwalifikacji zawodowej (w ciągu 7 dni od przeprowadzenia testu). Jeżeli wynik testu jest negatywny, można przystąpić do niego ponownie.

Szkolenia okresowe dla kierowców

Kierowca musi co 5 lat – licząc od dnia uzyskania świadectwa kwalifikacji zawodowej – ukończyć szkolenie okresowe odpowiednie dla pojazdu, którym wykonuje przewóz drogowy. Jeżeli przestał wykonywać przewóz na okres uniemożliwiający spełnienie tego obowiązku, przed ponownym przewozem musi ukończyć szkolenie okresowe. Trwa ono 35 godzin i obejmuje zajęcia teoretyczne.

Do szkolenia okresowego może przystąpić osoba:

która przebywa w Polsce co najmniej 185 dni w roku ze względu na więzi osobiste lub zawodowe albo studiuje od co najmniej 6 miesięcy i przedstawi zaświadczenie to potwierdzające
wykonująca przewóz drogowy na rzecz podmiotu z siedzibą w Polsce

Kierowca może odbywać szkolenie okresowe w formie:

kursu okresowego
cyklu zajęć rozłożonych w okresie 5 lat, obejmującego program kursu okresowego

Szkolenie okresowe prowadzi się w ośrodku szkolenia w zakresie programu określonego odpowiednio do kategorii prawa jazdy:

C1, C1+E, C i C+E
D1, D1+E, D i D+E

Kierowca wykonujący przewóz drogowy różnymi pojazdami, dla których musi mieć prawo jazdy co najmniej dwóch kategorii, może ukończyć szkolenie okresowe z zakresu jednego bloku programowego. Czyli: jeżeli kierowca ma prawo jazdy kategorii C1 oraz C+E, nie musi odbywać odrębnych szkoleń okresowych.

Po ukończeniu szkolenia okresowego wydaje się zaświadczenie potwierdzające odbycie szkolenia. W oparciu o nie kierownik ośrodka szkolenia wydaje świadectwo kwalifikacji zawodowej.

Uwaga

Po ukończeniu szkolenia kierowca musi zrobić badania lekarskie i psychologiczne, a następnie uzyskać wpis posiadanych uprawnień do prawa jazdy.

Wpis do prawa jazdy

Kierowca wykonujący przewóz drogowy musi uzyskać wpis do prawa jazdy, potwierdzający odbycie:

kwalifikacji wstępnej
kwalifikacji wstępnej przyspieszonej
kwalifikacji wstępnej uzupełniającej
kwalifikacji wstępnej uzupełniającej przyspieszonej
szkolenia okresowego

W tym celu kierowca musi złożyć do starosty (albo prezydenta miasta na prawach powiatu) pisemny wniosek i dołączyć do niego:

świadectwo kwalifikacji zawodowej potwierdzające ukończenie kwalifikacji wstępnej, wstępnej przyspieszonej, wstępnej uzupełniającej, wstępnej uzupełniającej przyspieszonej, szkolenia okresowego albo karty kwalifikacji kierowcy wydanej w państwie członkowskim UE, Szwajcarii, Norwegii, Islandii lub Liechtensteinie
orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy
orzeczenie psychologiczne stwierdzające brak przeciwwskazań psychologicznych do wykonywania tej pracy

Wpis wymaga wymiany prawa jazdy. Dokonuje się go na okres 5 lat – liczony od dnia wydania świadectwa kwalifikacji zawodowej. Termin ten nie może być jednocześnie dłuższy niż okres ważności orzeczenia lekarskiego i psychologicznego. Za wpis, czyli wydanie prawa jazdy, trzeba wnieść opłatę – 100 zł oraz opłatę ewidencyjną – 0,50 zł.