Przewodnik górski – uznawanie kwalifikacji

Chcesz pracować jako przewodnik górski w Polsce? Jesteś obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Szwajcarii albo Norwegii, Islandii, Liechtensteinu i tam zdobyłeś kwalifikacje do wykonywania zawodu przewodnika górskiego, to musisz uzyskać w Polsce uznanie twoich kwalifikacji. Jak uzyskać uznanie kwalifikacji dowiesz się poniżej.

Jak załatwić sprawę

Co powinieneś wiedzieć i kto może skorzystać z usługi

Polska jako państwo członkowskie Unii Europejskiej jest zobowiązana do wzajemnego uznawania kwalifikacji do wykonywania zawodów regulowanych nabytych w państwach Unii Europejskiej, Szwajcarii albo Norwegii, Islandii, Liechtensteinu. W Polsce zawodem regulowanym z obszaru turystyki jest przewodnik górski.

Zakres uprawnień przewodnika górskiego

Wykonywanie zadań przewodnika górskiego dla określonego obszaru górskiego wymaga posiadania uprawnień określonych ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych. Decyzje o nadaniu uprawnień wydawane są przez marszałka województwa w odniesieniu do konkretnego obszaru. W związku z powyższym, uznanie kwalifikacji także odnosi się do konkretnego obszaru górskiego.

W rozporządzeniu Ministra Sportu i Turystyki z dnia 26 czerwca 2014 r. w sprawie nabywania uprawnień przewodnika górskiego, określone zostały obszary uprawnień przewodników górskich:

• beskidzkich
• tatrzańskich
• sudeckich

oraz szczegółowe granice (zasięg) obszarów uprawnień dla tych przewodników. Prawo do wykonywania zadań przewodnika górskiego na terenie Polski można uzyskać osobno na każdy z trzech ww. obszarów.

Uprawnienia przewodników górskich dzielą się na trzy klasy w zależności od stopnia trudności tras i wycieczek. Szczegółowy opis klas przewodników górskich znajduje się także w ww. rozporządzeniu.

Kto może uzyskać uprawnienia przewodnika górskiego

W Polsce zgodnie z ustawą dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych, uprawnienia przewodnika górskiego dla określonego obszaru górskiego otrzymuje osoba, która:

• ukończyła 18 lat
• nie była karana za przestępstwo umyślne lub inne popełnione w związku z wykonywaniem zadań przewodnika turystycznego lub pilota wycieczek
• posiada wykształcenie średnie
• odbyła szkolenie teoretyczne i praktyczne dla określonego obszaru górskiego oraz zdała egzamin na przewodnika górskiego

Ponadto zgodnie z ustawą z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej, wnioskodawca (przewodnik górski) jest zobowiązany posiadać znajomość języka polskiego, niezbędną do wykonywania zawodu regulowanego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Kiedy powinieneś załatwić sprawę

Przed rozpoczęciem wykonywania w Polsce zawodu przewodnika górskiego.

Gdzie załatwisz sprawę

Ministerstwo Rozwoju i Technologii pl. Trzech Krzyży 3/5, 00-507 Warszawa

Co zrobić krok po kroku

1. Złóż wniosek o wszczęcie postępowania w sprawie uznania kwalifikacji do wykonywania zawodu przewodnika górskiego

Postępowanie w sprawie uznania kwalifikacji wszczyna się na wniosek przewodnika górskiego. Do wniosku należy dołączyć dokumenty potwierdzające kwalifikacje (świadectwa, dyplomy, zaświadczenia o ukończonych szkoleniach specjalistycznych dla przewodników górskich), a także potwierdzające wykształcenie i doświadczenie zawodowe, sporządzone w języku polskim lub wraz z kopią tłumaczenia na język polski. We wniosku należy wskazać obszar górski, którego ma dotyczyć uznanie kwalifikacji.

Wniosek o uznanie kwalifikacji składa się na formularzu, którego wzór określa załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 16 listopada 2016 r. w sprawie dokumentów w postępowaniu w sprawie uznania kwalifikacji zawodowych do wykonywania zawodu regulowanego albo podejmowania lub wykonywania działalności regulowanej w Rzeczypospolitej Polskiej. Powyższe rozporządzenie określa także listę załączników do wniosku o wszczęcie postępowania.

W przypadku, gdy osoba ubiegająca się o uznanie kwalifikacji nie ma miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu albo siedziby w Rzeczypospolitej Polskiej lub innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, jeżeli nie ustanowiła pełnomocnika do prowadzenia sprawy zamieszkałego w Rzeczypospolitej Polskiej i nie działa za pośrednictwem konsula Rzeczypospolitej Polskiej, jest obowiązana wskazać w Rzeczypospolitej Polskiej pełnomocnika do doręczeń. Wyznaczenie pełnomocnika nie jest konieczne, gdy doręczenie pism następuje za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Ile zapłacisz

Zgodnie z ustawą z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej, przeprowadzenie postępowania i wydanie decyzji w sprawie uznania kwalifikacji zawodowych do wykonywania zawodu regulowanego, podlega opłacie w wysokości 35% minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, obowiązującego w roku wszczęcia postępowania. Opłatę wnosi się na rachunek bankowy wskazany przez Ministra Rozwoju i Technologii. Minimalne wynagrodzenie w 2024 r. wynosi 4242 zł do 30 czerwca, a od 1 lipca 4300 zł. 

Dokumenty

• Świadectwo powinno potwierdzać posiadanie wykształcenia co najmniej średniego.
• W przypadku, gdy zawód przewodnika górskiego jest zawodem regulowanym w państwie wnioskodawcy, należy złożyć zaświadczenia o posiadanych kwalifikacjach, wydane przez uprawnioną instytucję tego państwa.
• W przypadku, gdy zawód przewodnika górskiego jest zawodem nieregulowanym w państwie wnioskodawcy, należy złożyć:
  • dokumenty potwierdzające doświadczenie zawodowe, w których zawarta jest informacja m.in. o okresie zatrudnienia, rodzaju stosunku prawnego, jaki łączył wnioskodawcę z pracodawcą/zleceniodawcą itp. albo dokument potwierdzający ukończenie kształcenia regulowanego.
• Wniosek w postępowaniu w sprawie uznania kwalifikacji składa się w języku polskim. Dokumenty w toku tego postępowania składa się w języku polskim albo w innym języku wraz z kopią tłumaczenia na język polski. W przypadku dokumentów szczególnie istotnych dla przeprowadzenia postępowania właściwy organ może wymagać kopii tłumaczenia dokonanego przez tłumacza przysięgłego prowadzącego działalność w Rzeczypospolitej Polskiej lub w państwie członkowskim. Tłumaczenie na język polski nie jest wymagane w przypadku dokumentów potwierdzających: imię, nazwisko, datę i miejsce urodzenia, obywatelstwo oraz nazwę państwa wnioskodawcy.
• Minister Rozwoju i Technologii może żądać przedłożenia poświadczonych kopii dokumentów lub ich oryginałów do wglądu.
• Przedłożone przez wnioskodawcę świadectwa lub zaświadczenia, wydane przez upoważniony organ administracji albo organizacji zawodowej powinny stwierdzać charakter, okres i rodzaj wykonywanej działalności przewodnika górskiego w państwie członkowskim.

Termin

Przed rozpoczęciem wykonywania w Polsce zawodu przewodnika górskiego.

2. Potwierdzenie otrzymania wniosku i weryfikacja formalna

Minister właściwy do spraw rozwoju zawiadamia wnioskodawcę w terminie miesiąca o otrzymaniu wniosku o uznanie kwalifikacji.

W przypadku stwierdzenia braków formalnych, minister wzywa do uzupełnienia wniosku (usunięcia braków formalnych, złożenia wyjaśnień lub uzupełnia danych) we wskazanym terminie pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpoznania.

Termin

W ciągu miesiąca.

3. Weryfikacja merytoryczna wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie uznania kwalifikacji do wykonywania zawodu przewodnika górskiego

Minister podczas weryfikacji merytorycznej dokonuje sprawdzenia, do czego uprawniają nabyte przez wnioskodawcę za granicą kwalifikacje i czy są odpowiednie do wykonywania zawodu przewodnika górskiego, o którego uznanie ubiega się wnioskodawca.

W uzasadnionych przypadkach, Minister  może wystąpić o dodatkowe informacje do państwa członkowskiego UE, w którym dokument potwierdzający kwalifikacje został wydany lub do ośrodka wsparcia funkcjonującego w państwie usługodawcy.

4. Wydanie postanowienia o konieczności odbycia stażu adaptacyjnego albo przystąpienia do testu umiejętności

W toku postępowania o uznanie kwalifikacji zawodowych do wykonywania zawodu przewodnika górskiego w Rzeczypospolitej Polskiej, Minister Rozwoju i Technologii może wydać postanowienie o skierowaniu usługodawcy na staż adaptacyjny lub test umiejętności. Od wyniku stażu albo testu może uzależnić decyzję o uznaniu kwalifikacji zawodowych przewodnika górskiego.

Warunki odbycia stażu adaptacyjnego oraz przebiegu testu umiejętności określa szczegółowo rozporządzenie Ministra Sportu i Turystyki z dnia 5 stycznia 2017 r. w sprawie stażu adaptacyjnego i testu umiejętności przeprowadzanych w toku postępowania o uznanie kwalifikacji do wykonywania zawodu przewodnika górskiego.

Dokumenty

5. Wniosek o odbycie stażu adaptacyjnego albo przeprowadzenie testu umiejętności w toku postępowania o uznanie kwalifikacji do wykonywania zawodu przewodnika górskiego

Wnioskodawca, po otrzymaniu postanowienia o konieczności odbycia stażu adaptacyjnego lub testu umiejętności, występuje do Ministra Rozwoju i Technologii z wnioskiem o odbycie stażu adaptacyjnego albo przeprowadzenie testu umiejętności w odniesieniu do wybranego obszaru górskiego. Wyboru pomiędzy stażem adaptacyjnym a testem umiejętności dokonuje wnioskodawca, wskazując swój wybór we wniosku.

W przypadku wyboru stażu adaptacyjnego, wnioskodawca wraz z wnioskiem o odbycie stażu, składa:

• formularz zgłoszeniowy;
• dokument zawierający zobowiązanie opiekuna do nawiązania z wnioskodawcą stosunku pracy lub umowy cywilnoprawnej, zgodnie z ustawą z dnia 22 grudnia 2015 r o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej.

Dokumenty

Formularz zgłoszeniowy oraz zobowiązanie opiekuna stażu należy załączyć tylko w przypadku ubiegania się o odbycie stażu adaptacyjnego.

Termin

W terminie podanym w postanowieniu.

6. Skierowanie na odbycie stażu adaptacyjnego albo zawiadomienie o terminie przeprowadzenia testu umiejętności

W przypadku wniosku o staż adaptacyjny

Minister właściwy do spraw rozwoju zgodnie ze złożonym wnioskiem o staż adaptacyjny oraz dodatkowymi dokumentami (formularz zgłoszeniowy, zobowiązanie opiekuna stażu), kieruje wnioskodawcę do odbycia stażu adaptacyjnego pod opieką wskazanego przez wnioskodawcę opiekuna.

Warunki formalne, koszty, program i przebieg stażu adaptacyjnego dla ubiegających się o uznanie kwalifikacji przewodnika górskiego są określone w Rozdziale 2 rozporządzenia Ministra Sportu i Turystyki z dnia 5 stycznia 2017 r. w sprawie stażu adaptacyjnego i testu umiejętności przeprowadzanych w toku postępowania o uznanie kwalifikacji do wykonywania zawodu przewodnika górskiego.

W przypadku wniosku o przeprowadzenie testu umiejętności

Minister właściwy do spraw rozwoju zgodnie ze złożonym wnioskiem o przeprowadzenie testu umiejętności, nie później niż 6 miesięcy od dnia wydania postanowienia, zawiadamia wnioskodawcę o terminie i miejscu przeprowadzenia testu oraz podaje te informacje do publicznej wiadomości w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie internetowej ministerstwa, nie później niż na 3 miesiące przed terminem testu.

Warunki formalne, koszty, zakres przedmiotowy, termin i przebieg testu umiejętności dla ubiegających się o uznanie kwalifikacji przewodnika górskiego określone są w Rozdziale 3 rozporządzenia Ministra Sportu i Turystyki z dnia 5 stycznia 2017 w sprawie stażu adaptacyjnego i testu umiejętności przeprowadzanych w toku postępowania o uznanie kwalifikacji do wykonywania zawodu przewodnika górskiego.

7. Odbycie stażu adaptacyjnego albo przystąpienie do testu

Podstawę programową przeprowadzenia stażu adaptacyjnego lub testu umiejętności na określony obszar uprawnień stanowią programy szkoleń dla przewodników górskich.

Staż adaptacyjny

Staż adaptacyjny organizuje i przeprowadza opiekun wybrany przez wnioskodawcę i wskazany w formularzu zgłoszeniowym. Do obowiązków opiekuna należy określenie zadań dla wnioskodawcy, kontrola realizacji powierzonych zadań, sporządzenie raportu z przebiegu stażu, wydanie opinii o przebiegu stażu i umiejętnościach wnioskodawcy.

Staż jest realizowany na podstawie programu ustalonego zgodnie z zakresem tematycznym wymaganym dla danego rodzaju uprawnień przewodnika górskiego. Program i okres stażu ustala indywidualnie dla każdego wnioskodawcy Minister Rozwoju i Techonologii

W terminie 7 dni od dnia zakończenia stażu, opiekun przedstawia Ministrowi Rozwoju i Technologii:

• raport z przebiegu stażu
• opinię o przebiegu stażu i umiejętnościach wnioskodawcy

Test umiejętności

Dla wnioskodawcy, który złożył wniosek o przeprowadzenie testu umiejętności ustalany jest zakres przedmiotowy testu składającego się z części teoretycznej (w formie pisemnej i ustnej) i praktycznej.

O ustalonym zakresie przedmiotowym testu oraz o wysokości opłaty z tytułu kosztów przeprowadzenia testu, organ prowadzący postępowanie informuje wnioskodawcę nie później niż na 21 dni przed wyznaczonym terminem przeprowadzenia testu.

Ocena testu jest dokonywana w terminie 7 dni od dnia jego przeprowadzenia.

Protokół z przebiegu testu umiejętności, podpisany przez członków zespołu przeprowadzającego test, przekazywany jest w terminie 3 dni od dnia jego sporządzenia do Ministra Rozwoju i Technologii będącego organem prowadzącym postępowanie w sprawie uznania kwalifikacji przewodnika górskiego. Informację o ocenie testu przekazuje się wnioskodawcy w terminie 3 dni od dnia sporządzenia protokołu.

Ile zapłacisz

Koszt odbywania przez wnioskodawcę stażu ustalany jest przez opiekuna, na podstawie rzeczywistych kosztów odbywania stażu, z uwzględnieniem programu i czasu trwania stażu.

Koszty przeprowadzenia testu są ustalone kwotowo przez organ prowadzący postępowanie na podstawie rzeczywistych wydatków poniesionych przez ten organ w związku z przeprowadzeniem testu.

Dokumenty

Termin

• Okres stażu adaptacyjnego ustalany jest indywidualnie dla każdego wnioskodawcy. Minister właściwy do spraw rozwoju może, na uzasadniony wniosek złożony przez wnioskodawcę, przedłużyć okres stażu na czas określony, nieprzekraczający łącznie z już odbytym stażem 2 lat. Staż rozpoczyna się w terminie uzgodnionym przez wnioskodawcę z opiekunem. O terminie rozpoczęcia stażu wnioskodawca zawiadamia ministra właściwego do spraw rozwoju.
• Test umiejętności jest przeprowadzany w terminie nie później niż 6 miesięcy od dnia wydania postanowienia przez ministra właściwego do spraw rozwoju o konieczności odbycia stażu adaptacyjnego albo przeprowadzenia testu umiejętności.

8. Wydanie decyzji w sprawie uznania kwalifikacji przewodnika górskiego

Minister Rozwoju i Technologii wydaje decyzję o uznaniu kwalifikacji do wykonywania zawodu przewodnika górskiego na określony obszar uprawnień nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia przez wnioskodawcę wszystkich niezbędnych dokumentów.

W przypadku negatywnej oceny przedłożonych dokumentów lub negatywnego wyniku testu umiejętności lub sporządzenia negatywnej oceny stażu adaptacyjnego przez opiekuna stażu, Minister wydaje decyzję o odmowie uznania kwalifikacji zawodowych do wykonywania zawodu przewodnika górskiego, którą doręcza wraz z uzasadnieniem wnioskodawcy.

W sprawie wydawania i doręczenia decyzji stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.

Wnioskodawca, którego kwalifikacje do wykonywania zawodu przewodnika górskiego zostały uznane, posługuje się tytułem ustalonym dla tego zawodu w Polsce lub jego skrótem.

Dokumenty

Termin

3 miesiące od dnia złożenia wszystkich niezbędnych dokumentów.

Ile zapłacisz

Usługa jest płatna, szczegóły znajdziesz w opisie kroków

Ile będziesz czekać

Nie dłużej niż 3 miesiące od dnia przedłożenia wszystkich niezbędnych dokumentów (w szczególnych przypadkach organ może przedłużyć procedurę o 1 miesiąc). W przypadku wnioskodawcy, który odbywa staż adaptacyjny lub przystępuje do testu umiejętności, bieg wspomnianego terminu ulega zawieszeniu do dnia uzyskania oceny przebiegu stażu adaptacyjnego lub wyniku testu umiejętności.

Jak możesz się odwołać

Jeśli nie zgadzasz się z decyzją ministra właściwego do spraw rozwoju, to złóż wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Możesz też złożyć skargę na decyzję bezpośrednio do sądu (bez wcześniejszego wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy). Na złożenie wniosku lub skargi masz 14 dni – licząc od daty otrzymania decyzji.

Po rozpatrzeniu wniosku wydawana jest decyzja uchylająca zaskarżoną decyzję w całości lub w części albo utrzymująca decyzję w mocy. W przypadku utrzymania decyzji w mocy – wnioskodawca może złożyć skargę na decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie za pośrednictwem ministra właściwego do spraw rozwoju.

Warto wiedzieć

Weryfikacja znajomości języka polskiego może być dokonana po wydaniu decyzji w sprawie uznania kwalifikacji.

Nadanie uprawnień przewodnika górskiego

Po uznaniu twoich kwalifikacji do wykonywania zawodu przewodnika górskiego, złóż wniosek o nadanie uprawnień przewodnika górskiego na określony obszar do marszałka województwa właściwego dla twojego miejsca zamieszkania. W przypadku nieposiadania miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wnioskodawca, któremu uznano kwalifikacje przewodnika górskiego składa ten wniosek do dowolnie wybranego marszałka województwa.

Na podstawie decyzji o uznaniu kwalifikacji do wykonywania zawodu przewodnika górskiego na określony obszar górski, właściwy marszałek województwa nadaje uprawnienia przewodnika górskiego na określony obszar.

Europejska legitymacja zawodowa

W związku z Rozporządzeniem Wykonawczym Komisji (UE) 2015/983 z dnia 24 czerwca 2015 r. w sprawie procedury wydawania europejskiej legitymacji zawodowej oraz stosowania mechanizmu ostrzegania na podstawie dyrektywy 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, które weszło w życie dnia 18 stycznia 2016 r. zawód przewodnika górskiego został zakwalifikowany do wprowadzenia europejskiej legitymacji zawodowej. Niniejsze rozporządzenie ustanawia przepisy dotyczące procedury wydawania europejskiej legitymacji zawodowej dla zawodu przewodnika górskiego.

Postępowanie w sprawie wydania europejskiej legitymacji zawodowej prowadzi Minister Rozwoju i Technologii. Przepisy szczegółowe dotyczące europejskiej legitymacji zawodowej zawarte są w Rozdziale 6 ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej.