Serwis informacyjno-usługowy dla przedsiębiorcy

Uznawanie kwalifikacji polskiego nauczyciela

W Unii Europejskiej, a także w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego polscy nauczyciele posiadający uznanie kwalifikacji zawodowych mogą wykonywać zawód. Zobacz, jakie zasady dotyczą nauczycieli, którzy chcą pracować w Niemczech, Danii, Wielkiej Brytanii i Norwegii.

Polski nauczyciel w Niemczech

Tytułowi polskiego nauczyciela odpowiada niemiecki Lehrer. Podjęcie lub wykonywanie zawodu nauczyciela w Niemczech jest możliwe po spełnieniu warunków określonych w przepisach poszczególnych krajów związkowych.

We wszystkich krajach (Badenia-Wirtembergia, Bawaria, Berlin, Brandenburgia, Brema, Hamburg, Hesja, Meklemburgia-Pomorze Przednie, Dolna Saksonia, Nadrenia-Westfalia, Nadrenia-Palatynat, Saara, Saksonia, Saksonia-Anhalt, Szlezwik-Holsztyn, Turyngia) obowiązują ustawy o uznawaniu kwalifikacji zawodowych zdobytych za granicą, wdrażające prawo unijne.

Nauczyciele, którzy potrzebują dodatkowych informacji, mogą skorzystać z pomocy specjalnych punktów konsultacyjnych programu „Integration durch Qualifizierung” (IQ), znajdujących się w każdym kraju związkowym. Lista punktów konsultacyjnych.

W niektórych krajach nauczyciele są mianowani urzędnikami, w związku z czym konieczne jest przestrzeganie przepisów danego kraju dotyczących przebiegu kariery zawodowej urzędnika.

W Niemczech nauczyciele zazwyczaj kształcą się na dwóch kierunkach, a nauka zawodu obejmuje studia i następującą po nich praktykę przygotowawczą.

Ważne! Zatrudnienie w charakterze nauczyciela w szkołach prywatnych lub państwowych na podstawie umów zawartych na czas określony jest w niektórych przypadkach możliwe także bez uznania kwalifikacji zawodowych nauczyciela (na przykład w ramach umowy na zastępstwo).

Procedura

Polski nauczyciel, który chce przystąpić do procedury uznania kwalifikacji w Niemczech, powinien:

  • korzystając z wyszukiwarki, znaleźć organ odpowiedzialny za uznanie zawodu nauczyciela w miejscu, w którym nauczyciel mieszka lub chce podjąć pracę (należy wpisać nazwę zawodu, następnie podać nazwę miasta w Niemczech i kod pocztowy)
  • zapoznać się z informacjami udostępnionymi przez organ właściwy dla jego miejsca zamieszkania lub miejsca, gdzie chce wykonywać zawód nauczyciela
  • korzystając ze wskazówek organu, przygotować i złożyć zestaw dokumentów wymaganych do procesu oceny polskich kwalifikacji.

Kwalifikacje zawodowe nauczyciela są porównywane przez właściwy organ z niemieckimi wymaganiami niezbędnym do objęcia stanowiska nauczyciela. W zależności od krajowych regulacji prawnych ocena równoważności wiąże się z koniecznością złożenia Pierwszego Egzaminu Państwowego (egzamin końcowy na studiach) lub złożenia Drugiego Egzaminu Państwowego na zakończenie praktyki.

Dokumenty

Wymagane dokumenty są szczegółowo określone prawem danego kraju związkowego. Na ogół wymagane są następujące dokumenty:

  • dokument stwierdzający tożsamość osoby (dowód osobisty lub paszport)
  • dokument stwierdzający zdobycie wykształcenia (dyplom)
  • dokumenty stwierdzające doświadczenie zawodowe w danej dziedzinie
  • inne świadectwa poświadczające zdobyte kwalifikacje.

Właściwy organ może zażądać od wnioskodawcy dodatkowych dokumentów, o ile są one niezbędne do uznania równoważności. Poszczególne dokumenty należy dostarczyć wraz z niemieckim tłumaczeniem wykonanym przez niemieckiego tłumacza przysięgłego.

Jeśli między kwalifikacjami wnioskodawcy a niemieckimi kwalifikacjami referencyjnymi zachodzą istotne różnice, zazwyczaj dopuszcza się możliwość podjęcia środka wyrównawczego (przeprowadzenie stażu adaptacyjnego lub testu umiejętności), aby umożliwić wyrównanie ustalonych braków w wykształceniu.

Staż adaptacyjny oznacza praktyczne kształcenie uzupełniające, które z reguły odbywa się w ramach zawarcia w okresie nauki zawodu stosunku pracy na mocy prawa publicznego. W tym czasie uczestnikowi przysługuje prawo do otrzymania świadczenia w wysokości pensji przewidzianej dla kandydatów na stanowisko nauczyciela, którzy odbywają praktykę przygotowawczą niezbędną do objęcia tego stanowiska.

Postępowanie o uznanie kwalifikacji jest z reguły płatne. Informacje o opłatach można uzyskać we właściwym organie dla danego kraju związkowego.

Polski nauczyciel w Danii

Odpowiednikiem polskiego nauczyciela szkoły podstawowej oraz szkoły średniej I stopnia jest Lærer i folkeskolen/folkeskolelærer, natomiast szkoły średniej II stopnia (upper secondary school) – Lærer i de gymnasiale uddannelser. Oba te zawody są regulowane w prawie duńskim w odrębnych aktach prawa. Instytucją odpowiedzialną za ich uznawanie jest Danish Agency for Higher Education.

Procedura

Polski nauczyciel powinien wydrukować formularz, wypełnić go i przesłać pocztą. Dokumenty, które należy dołączyć do formularza:

  • kopia paszportu lub dowodu osobistego
  • certyfikaty i dyplomy poświadczające kwalifikacje w zawodzie nauczyciela
  • szczegółowy transkrypt przedmiotów studiów z podziałem na godziny oraz rozróżnieniem przedmiotów teoretycznych i praktycznych
  • świadectwa pracy poświadczające rodzaj i okres wykonywanej pracy zawodowej
  • informacje kontaktowe polskiego nauczyciela lub osoby, która występuje w jego imieniu
  • informacje o zmianie nazwiska (o ile taka miała miejsce).

Przesyłane kopie dokumentów powinny być poświadczone za zgodność z oryginałem przez instytucje, które wydały oryginał dokumentu, konsulat lub ambasadę Danii lub Polski, duńskie centrum poszukiwania pracy lub instytucję duńskiego samorządu lokalnego.

Dokumenty poświadczające przebieg studiów, certyfikaty i dyplomy powinny być przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego na język duński lub angielski.

Procedura uznawania kwalifikacji trwa do 3 miesięcy. W specjalnych przypadkach termin odpowiedzi może być przedłużony o jeden miesiąc. Instytucja duńska może wydać decyzję pozytywną, decyzję negatywną lub zaproponować wnioskującemu nauczycielowi przejście okresu przystosowującego do wykonywania zawodu w Danii lub zdanie dodatkowego testu dotyczącego kwalifikacji zawodowych.

Polski nauczyciel w Wielkiej Brytanii

Od 2021 r. uznawanie kwalifikacji zawodowych będzie regulowała umowa między Wielką Brytanią a Unią Europejską.

Zasady uznawania kwalifikacji zawodowych polskiego nauczyciela w Wielkiej Brytanii są różne w Irlandii Północnej, Szkocji i Anglii.

Irlandia Północna

Instytucją odpowiedzialną za uznawanie kwalifikacji nauczyciela w Irlandii Północnej jest General Teaching Council for Northern Ireland (GTC NI). Rejestracja w GTC NI jest obligatoryjna dla wszystkich nauczycieli, którzy chcą pracować w szkołach publicznych (grant-aided schools in Northern Ireland).

Przeczytaj informacje na temat rejestracji.

W celu dokonania rejestracji w GTC NI nauczyciel polski powinien wypełnić formularz oraz dołączyć wymagane załączniki:

  • fotokopię aktu urodzenia oraz fotokopię aktu małżeństwa w przypadku zmiany nazwiska
  • fotokopie potwierdzające przebieg studiów przygotowujących do wykonywania zawodu nauczyciela (transkrypty wskazujące nazwy przedmiotów lub bloków specjalizacyjnych), fotokopię dyplomu ukończenia studiów
  • fotokopię paszportu
  • oryginał oświadczenia poświadczającego status nauczyciela w polskim systemie edukacji, wydane przez właściwą jednostkę ministerstwa (obecnie Departament Współpracy Międzynarodowej, Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Polski nauczyciel nie ma obowiązku dostarczenia tego oświadczenia. Jednak, jak wskazuje GTC NI, załączenie go do kompletu dokumentów może przyspieszyć proces uznawania kwalifikacji (w przypadku braku oświadczenia GTC NI wystąpi samodzielnie do polskiego ministerstwa o informacje dotyczące kwalifikacji polskiego nauczyciela). Oświadczenie powinno zawierać informacje o przedmiotach, do których nauczania jest uprawniony nauczyciel, oraz wskazywać na spełnianie przez osobę wnioskującą warunków określonych dyrektywą 2005/36/WE.

GTC NI może w indywidualnych przypadkach wystąpić o przesłanie dodatkowych dokumentów, spoza wyżej przedstawionej listy.

Wszystkie dokumenty, które nie zostały sporządzone w języku angielskim, powinny posiadać załączone do nich tłumaczenia przysięgłe w języku angielskim. Opłata rejestracyjna wynosi 44 funty. Polski nauczyciel składający komplet ww. dokumentów powinien załączyć czek lub zlecenie przelewu ze wskazaniem swojego imienia, nazwiska oraz daty urodzenia. W przypadku odmowy rejestracji opłata rejestracyjna nie podlega zwrotowi.

Po otrzymaniu kompletnej aplikacji, GTC NI przesyła do nauczyciela pisemne zawiadomienie o przyjęciu wniosku do oceny. W przypadku brakujących dokumentów, GTC NI przesyła informacje o działaniach jakie należy podjąć. Proces oceny wniosku trwa ok. 3 miesięcy.

Osoby, które potrzebują pomocy w związku z kompletowaniem dokumentów lub chciałyby powiadomić GTC NI o zmianach, które zaszły w czasie, kiedy wniosek jest procedowany, mogą kontaktować się z Zespołem GTC NI ds. Rejestracji mailowo: registration@gtcni.org.uk

Szkocja

Instytucją odpowiedzialną za uznawanie kwalifikacji nauczyciela w Szkocji jest General Teaching Council for Scotland (GTC). Wnioski o uznanie kwalifikacji są oceniane na podstawie GTC Sctotland Registration and Standard Rules.

Polski nauczyciel powinien zwrócić uwagę na obowiązek przedstawienia listu polecającego (rekomendacji), odnoszącego się do wykonywania zawodu nauczyciela w ostatnich pięciu latach. Jeśli nie nauczał w okresie pięciu lat przed składaniem wniosku do GTC, powinien przedstawić list polecający dotyczący swojego charakteru.

Wypełniony wniosek wraz z załącznikami należy przesłać na adres:

Registration Department
General Teaching Council for Scotland
Clerwood House, 96 Clemiston Road
EH12 6UT Edinburgh

Pytania szczegółowe dotyczące wniosku kierować można na adres mailowy: QOSProfreg@gtcs.org.uk

Po otrzymaniu wniosku wraz z załączonymi dokumentami przez GTC właściwy pracownik kontaktuje się ze wskazanymi w aplikacji osobami rekomendującymi wnioskującego o uznanie kwalifikacji. W przypadku brakujących dokumentów GTC wzywa do uzupełnienia wniosku.

Zobacz, jakie dokumenty trzeba złożyć.

Ponadto GTC przesyła wnioskującemu list potwierdzający otrzymanie kompletnego wniosku oraz formularz PVG do wypełnienia. Po odesłaniu wypełnionego formularza PVG pracownik GTC (a Case Assessor) kontaktuje się z polską instytucją odpowiedzialną za kształcenie nauczycieli w celu weryfikacji danych znajdujących się we wniosku.

Przed podjęciem decyzji przez GTC osoba wskazana przez wnioskującego musi przesłać raport polecający. W przypadku pozytywnej decyzji GTC jest przesyłana propozycja rejestracji tymczasowej lub pełnej, procedowana jest również aplikacja członkostwa w PVG oraz jest naliczana związana z tym opłata. Najczęściej oferowanym typem rejestracji jest rejestracja tymczasowa, która wymaga odbycia stażu adaptacyjnego, nauczania w szkole szkockiej w wymiarze do 270 dni. Okres adaptacyjny muszą odbyć osoby, których kwalifikacje nie w pełni odpowiadają wymogom szkockiego systemu. Pełna rejestracja jest oferowana osobom, których kwalifikacje w pełni odpowiadają wymaganiom stawianym szkockim nauczycielom.

Wpis do rejestru warunkuje otrzymanie przez GTC potwierdzenia PVG Scheme application. W przypadku wpisu do rejestru przesyłana jest do polskiego nauczyciela prośba o dokonanie opłaty 65 funtów. Po otrzymaniu wpłaty wnioskujący otrzymuje pakiet rejestracyjny zawierający: numer rejestracyjny GTC Scotland, informacje o okresie adaptacyjnym lub dodatkowych wymaganiach (o ile zasadne), certyfikat rejestracji. W przypadku odmowy wpisu do rejestru GTC przesyła pisemne zawiadomienie waz z uzasadnieniem. Gdy wnioskujący nie zgadza się z decyzją GTC, przysługuje mu prawo do wystąpienia o ponowne rozpatrzenie sprawy przez Registration Panel.

Całkowity koszt rejestracji w GTC Scotland wynosi 189 funtów brytyjskich, w tym opłata za rozpatrzenie wniosku wynosząca 65 funtów.

Zobacz więcej informacji na temat uznawania kwalifikacji w Szkocji.

Anglia

Instytucją odpowiedzialną za uznawanie kwalifikacji nauczyciela w Anglii jest National College for Teaching and Leadership (NCTL).

Nauczyciel z Polski, który chce wykonywać zawód w Wielkiej Brytanii (Anglia), powinien wystąpić o status Qualified Teacher (QTS). Uzyskanie QTS umożliwia nauczanie w następujących typach szkół angielskich: maintained schools, non-maintained special schools, pupil referral units. Warunkiem niezbędnym do wnioskowania o QTS jest posiadanie uprawnień nauczycielskich zdobytych w państwie członkowskim UE.

W celu złożenia wniosku o QTS należy wypełnić formularz online.

Czas potrzebny na wypełnienie formularza to ok. 45 minut. Nie jest możliwe wracanie do częściowo uzupełnionego formularza lub zapisywanie roboczej wersji. Zalecane jest wcześniejsze przygotowanie elektronicznych wersji następujących dokumentów (skanów lub fotografii, wersja jpg lub pdf):

  • paszport/dowód osobisty lub prawo jazdy
  • w przypadku zmiany nazwiska, dokument potwierdzający urzędową zmianę nazwiska
  • dokument szczegółowo opisujący kwalifikacje nauczycielskie
  • świadectwa pracy z ostatnich 10 lat
  • kopie dokumentów poświadczających inne kwalifikacje, szkolenia
  • tłumaczenia przysięgłe na język angielski dokumentów poświadczających kwalifikacje
  • kopie opisu przebiegu studiów lub suplement do dyplomu wraz z tłumaczeniami przysięgłymi, o ile dokumenty nie są wydane w języku angielskim.

Bardzo ważne jest, aby przesyłane dokumenty jasno określały uprawnienia do nauczania w Polsce, wskazując przedmioty, do których nauczania upoważniony jest nauczyciel, oraz grupę wiekową uczniów, z którymi może pracować. Warto przedstawić zaświadczenie ze szczegółowym spisem przedmiotów studiów i podaniem liczby godzin nauki dla danego przedmiotu. Jeśli nauczyciel odbył staż adaptacyjny przygotowujący do zawodu, należy załączyć dokumenty poświadczające jego zakres.

Pytania szczegółowe dotyczące wypełniania formularza i przesyłania załączników należy kierować na adres: QTS.enquiries@education.gsi.gov.uk

W przypadku obowiązku dostarczenia dodatkowych dokumentów czy uzupełnienia informacji pracownicy NCTL kontaktują się ze składającym wniosek telefonicznie lub mailowo. Rozpatrywaniu wniosku przez NCTL może potrwać do czterech miesięcy. Uzyskanie QTS zwalnia wnioskującego z odbywania dodatkowych szkoleń adaptacyjnych.

W przypadku odmowy udzielenia statusu QTS polski nauczyciel, który chce podjąć pracę w Anglii, jest zobowiązany do przejścia wstępnego szkolenia dla nauczycieli.

NCTL opublikowało opracowanie porównawcze, zestawiające zagraniczne systemy edukacji z brytyjskim.

Polski nauczyciel nauczania początkowego w Norwegii

Uznanie kwalifikacji nauczyciela nauczania początkowego można otrzymać również w Norwegii, która nie jest członkiem Unii Europejskiej, jednak jest członkiem Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Odpowiednikiem polskiego nauczyciela nauczania początkowego jest w Norwegii Lærer i grunnopplæringen. Instytucja odpowiedzialna za uznawanie kwalifikacji to Norweski Urząd do spraw Edukacji i Szkoleń (Utdanningsdirektoratet).

Procedura

Nauczyciel polski występujący o uznanie swoich kwalifikacji w związku z zamiarem podjęcia stałej pracy powinien przesłać do Norweskiego Urzędu do spraw Edukacji i Szkoleń:

  • wypełniony i podpisany formularz
  • zaświadczenie od policji z dwóch państw, w których ostatnio przebywał (wyłączając Norwegię) – zaświadczenie nie powinno być wystawione później niż trzy miesiące od daty przesłania go do urzędu. Zaświadczenie od polskiej, włoskiej, francuskiej, hiszpańskiej i niemieckiej policji nie musi być tłumaczone, ze względu na wyłączenie tego obowiązku przez władze norweskie
  • listy polecające z miejsc pracy związanych z wykonywaniem zawodu nauczyciela
  • poświadczone za zgodność z oryginałem kopie: stron paszportu identyfikujących nauczyciela, dyplomy ukończenia studiów lub kursów kwalifikacyjnych, odpis przebiegu studiów lub egzaminu końcowego, akt małżeństwa w przypadku zmiany nazwiska, listy polecające wskazujące na dotychczasowy staż pracy w zawodzie nauczyciela.

Osoby, które wnioskują o uznanie kwalifikacji nauczyciela, nie muszą udowadniać poziomu znajomości języka norweskiego. Zostanie to zweryfikowane przez pracodawcę.

Wszystkie kopie dokumentów powinny zawierać pieczęć urzędu publicznego lub drukarni, gdzie sporządzono kopie, oraz powinny być podpisane.

Wszystkie dokumenty, które nie zostały wystawione w języku norweskim, angielskim, duńskim lub szwedzkim, powinny posiadać załączone tłumaczenia przysięgłe.

Decyzja w sprawie uznania kwalifikacji podejmowana jest nie później niż cztery miesiące po otrzymaniu pełnej aplikacji przez władze norweskie. Decyzja wydawana jest w języku norweskim.

W przypadku negatywnej decyzji władz norweskich wnioskujący ma prawo odwołać się od decyzji w ciągu trzech tygodni. Jeśli Norweski Urząd do spraw Edukacji i Szkoleń będzie podtrzymywać swoją negatywną decyzję, cała dokumentacja zostanie przesłana do Ministerstwa Edukacji Norwegii, które podejmie ostateczną decyzję.

Portal nadzorowany jest przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Partnerzy projektu: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Poznański Instytut Technologiczny, Krajowa Izba Gospodarcza. Projekt jest współfinansowany z Programu Polska Cyfrowa ze środków Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i jest kontynuacją projektu pt.: "Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej" finansowanego z Programu Innowacyjna Gospodarka oraz projektu "Uproszczenie i elektronizacja procedur" finansowanego z Programu Kapitał Ludzki.

Artykuły zamieszczone w serwisie GOV.PL, w których nie podajemy żadnych dodatkowych informacji na temat praw autorskich, należą do informacji publicznych i udostępniamy je bezpłatnie. Korzystanie z nich, niezależnie od celu i sposobu korzystania, nie wymaga zgody Ministerstwa. Dostępne są w ramach licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 3.0 Polska. Serwis Biznes.gov.pl używa plików cookies. Kontynuując przeglądanie naszej witryny bez zmiany ustawień przeglądarki, wyrażasz zgodę na użycie plików cookie. Zawsze możesz zmienić ustawienia przeglądarki i zablokować te pliki.