Handel w niedziele i święta – ograniczenia
Prowadzisz placówkę handlową? Sprawdź co oznacza zakaz handlu w niedzielę
i których niedziel dotyczy.
- Na czym polega zakaz handlu w niedzielę
- Jakich placówek dotyczy zakaz handlu
- Kto jest wyłączony z zakazu handlu
- W które niedziele w 2020 można handlować
- Pytania i odpowiedzi dotyczące przepisów Państwowej Inspekcji Pracy ws. zakazu handlu
Na czym polega zakaz handlu w niedzielę
Zakaz handlu w niedzielę obowiązuje od 1 marca 2018 r. Oznacza, że w niedzielę
i święta - poza określonymi w przepisach wyjątkami - nie można handlować
ani wykonywać czynności związanych z handlem. Zakaz obejmuje także powierzanie
w te dni pracownikowi wykonywania pracy w handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem.
Ustawa ma zastosowanie do pracowników, pracowników tymczasowych a także innych osób fizycznych, które wykonują pracę na podstawie umów prawa cywilnego – wykonujących odpłatną pracę u przedsiębiorcy prowadzącego działalność handlową.
Wykonywanie czynności związanych z handlem – wykonywanie w placówce handlowej czynności bezpośrednio związanych z handlem przez pracownika
lub zatrudnionego, a także wykonywanie w takiej placówce przez pracownika
lub zatrudnionego czynności związanych z magazynowaniem towarów
lub ich inwentaryzacją.
Za czynności związane z handlem można uznać czynności wykonywane
w placówce handlowej, niezbędne do zawarcia transakcji sprzedaży
(w szczególności przyjmowanie i realizacja zamówień, ekspozycja towaru, brakowanie, usuwanie produktów wadliwych lub przeterminowanych, pakowanie) oraz jej realizacji (np. gdy faktyczne wydanie towaru następuje w terminie późniejszym niż transakcja), a także wszelkie czynności związane
z przygotowaniem placówki handlowej do handlu (np. przygotowanie kas, rozdział gotówki, odprawy pracowników), jak również czynności związane
z zakończeniem handlu w danym dniu i zamknięciem placówki (np. przeliczenie
i rozliczenie utargu, sprawdzenie zabezpieczeń, włączenie alarmu).
Do czynności bezpośrednio związanych z handlem, nie można zaliczyć np:
• ochrony obiektu
• sprzątania obiektu przez ekipę sprzątającą,
• prac konserwatorskich i serwisowych związanych z obsługą sprzętu.
Zakaz, poza niedzielami i świętami, obowiązuje:
- 24 grudnia, po godz. 14 oraz
- w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy, po godz. 14.
W tych dniach pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany w związku ze zmniejszeniem wymiaru czasu jego pracy,
a wynagrodzenie jest obliczone z uwzględnieniem zasad ustalania wynagrodzenia
za czas urlopu wypoczynkowego.
Jakich placówek dotyczy zakaz handlu w niedzielę
Placówka handlowa podlegająca zakazowi to obiekt, w którym jest prowadzony handel oraz są wykonywane czynności związane z handlem, w szczególności: sklep, stoisko, stragan, hurtownia, skład węgla, skład materiałów budowlanych, dom towarowy, dom wysyłkowy, biuro zbytu – jeżeli w takiej placówce praca jest wykonywana przez pracowników.
Kto jest wyłączony z zakazu w niedziele
Przepisy zawierają wiele wyłączeń spod zakazu handlu. Zakaz nie dotyczy placówek handlowych, w których handel jest prowadzony przez przedsiębiorcę będącego osobą fizyczną wyłącznie osobiście, we własnym imieniu i na własny rachunek.
Nie obowiązuje także m.in.
- na stacjach paliw płynnych,
- w placówkach handlowych, w których przeważająca działalność polega na handlu kwiatami,
- w aptekach i punktach aptecznych,
- w zakładach leczniczych dla zwierząt,
- w placówkach handlowych, w których przeważająca działalność polega na handlu pamiątkami lub dewocjonaliami,
- w placówkach handlowych, w których przeważająca działalność polega na handlu prasą, biletami komunikacji miejskiej, wyrobami tytoniowymi, kuponami gier losowych
i zakładów wzajemnych, - w placówkach pocztowych,
- w placówkach handlowych w zakładach hotelarskich,
- w placówkach handlowych w zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, sportu, oświaty, turystyki i wypoczynku,
- w placówkach handlowych organizowanych wyłącznie na potrzeby festynów, jarmarków i innych imprez okolicznościowych, tematycznych lub sportowo-rekreacyjnych, także gdy są one zlokalizowane w halach targowych,
- w placówkach handlowych w zakładach leczniczych podmiotów leczniczych i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych,
- w placówkach handlowych na dworcach, w portach i przystaniach – w zakresie związanym z bezpośrednią obsługą podróżnych,
- w placówkach handlowych w portach lotniczych,
- w strefach wolnocłowych,
- w środkach transportu, na statkach, a także na statkach handlowych, statkach powietrznych, platformach wiertniczych i innych morskich budowlach hydrotechnicznych,
- na terenie jednostek penitencjarnych,
- w placówkach handlowych na terenie jednostek wojskowych,
- w sklepach internetowych i na platformach internetowych,
- w przypadku handlu towarami z automatów,
- w przypadku rolniczego handlu detalicznego,
- w hurtowniach farmaceutycznych,
- w okresie od dnia 1 czerwca do dnia 30 września każdego roku kalendarzowego –
w placówkach handlowych prowadzących handel wyłącznie maszynami rolniczymi
i częściami zamiennymi do tych maszyn, - w przypadku handlu kwiatami, wiązankami, wieńcami i zniczami przy cmentarzach,
- w zakładach pogrzebowych,
- w piekarniach, cukierniach i lodziarniach, w których przeważająca działalność polega na handlu wyrobami piekarniczymi i cukierniczymi,
- w placówkach handlowych, w których przeważającą działalnością jest działalność gastronomiczna,
- na terenie rolno-spożywczych rynków hurtowych prowadzonych przez spółki prawa handlowego, których przeważająca działalność polega na wynajmie i zarządzaniu nieruchomościami na użytek handlu hurtowego artykułami rolno-spożywczymi,
- w placówkach handlowych prowadzonych przez podmioty nabywające towary na terenie rolno-spożywczych rynków hurtowych,
- w placówkach handlowych, w których jest prowadzony wyłącznie skup zbóż, buraków cukrowych, owoców, warzyw lub mleka surowego.
Naruszenie zakazu handlu w niedzielę i święta podlega karze grzywny w wysokości od 1000 do 100 000 zł.
W które niedziele w 2020 można handlować
Od 2020 r. i w kolejnych latach zakaz nie obowiązuje w ostatnią niedzielę stycznia, kwietnia, czerwca i sierpnia, a także w dwie kolejne niedziele poprzedzające Boże Narodzenie i w niedzielę poprzedzającą Wielkanoc.
Łącznie zakaz handlu nie obowiązuje w trakcie siedmiu niedziel w trakcie roku kalendarzowego.
Jeżeli jednak, w którąś z tych niedziel przypada święto, zakaz handlu w tę niedzielę obowiązuje.