Skargi, wnioski i dochodzenie roszczeń przez pracownika delegowanego do pracy w Polsce

Skargi do Państwowej Inspekcji Pracy

Przedmiotem skargi składanej do Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) może być naruszanie przepisów prawa pracy przez pracodawcę delegującego, w tym przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów dotyczących legalności zatrudnienia.

W przypadku delegowania do 12 miesięcy pracownik delegowany do pracy w Polsce może złożyć skargę, jeżeli pracodawca nie zapewni mu warunków zatrudnienia dotyczących:

• norm i wymiaru czasu pracy oraz okresów odpoczynku dobowego i tygodniowego
• wymiaru urlopu wypoczynkowego
• wynagrodzenia za pracę, w tym także za pracę świadczoną w godzinach nadliczbowych
• bezpieczeństwa i higieny pracy
• ochrony pracownic w ciąży i w okresie urlopu macierzyńskiego
• zatrudnienia młodocianych
• wykonywania pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko
• równego traktowania i zakazu dyskryminacji w zatrudnieniu
• należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową z miejsca pracy na terytorium Polski, do którego pracownik został delegowany, do innego miejsca pracy na lub poza terytorium Polski

co najmniej tak korzystnych jak wynikające z polskich przepisów Kodeksu pracy i innych przepisów regulujących prawa i obowiązki pracowników.

Ważne! Okres 12 miesięcy, podczas którego pracodawca delegujący musi zapewnić wymienione wyżej warunki nie mniej korzystne niż wynikające z polskich przepisów, ulega wydłużeniu do 18 miesięcy, jeżeli pracodawca złoży do PIP umotywowane powiadomienie.

Zobacz, jak złożyć do PIP umotywowane powiadomienie.

W przypadku delegowania długotrwałego – powyżej 18 miesięcy – pracownik delegowany do pracy w Polsce może złożyć skargę do PIP, jeżeli pracodawca nie zapewni mu warunków zatrudnienia w takim samym zakresie, w jakim są gwarantowane pracownikowi zatrudnionemu przez pracodawcę w Polsce na mocy powszechnie obowiązujących przepisów prawa pracy, z wyłączeniem kwestii dotyczących:

• zasad i trybu zawierania i rozwiązywania umów o pracę
• zasad i trybu stosowania klauzul o zakazie konkurencji
• pracowniczych programów emerytalnych i pracowniczych planów kapitałowych.

Pracownik tymczasowy delegowany do pracy w Polsce może złożyć skargę również na:

• zagraniczną agencję pracy tymczasowej lub agencję wynajmującą personel, która skierowała go do pracy u polskiego pracodawcy użytkownika
• pracodawcę użytkownika w Polsce, który korzysta z pracy pracownika tymczasowego delegowanego do niego przez zagraniczną agencję pracy tymczasowej lub wynajmującą personel
• zagraniczną agencję pracy tymczasowej lub agencję wynajmującą personel, która skierowała pracownika do wykonywania pracy na rzecz pracodawcy użytkownika w tym samym lub innym państwie członkowskim w sytuacji, w której ten pracodawca użytkownik skierował takiego pracownika do pracy w Polsce w ramach usług świadczonych na terytorium Polski
• zagranicznego pracodawcę użytkownika, który, wykonując usługę na terytorium Polski z wykorzystaniem pracowników tymczasowych skierowanych do niego przez agencję pracy tymczasowej lub agencję wynajmującą personel, nie przestrzega przepisów związanych z powierzaniem pracy na terytorium Polski pracownikom wynajętym z agencji pracy tymczasowej lub agencji wynajmującej personel.

Przedmiotem skargi takiego pracownika może być:

• niezapewnienie delegowanemu pracownikowi tymczasowemu warunków zatrudnienia gwarantowanych polskimi przepisami o zatrudnieniu pracowników tymczasowych
• niezapewnienie delegowanemu pracownikowi tymczasowemu warunków wynikających z postanowień układów zbiorowych pracy, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy w takim zakresie, w jakim mają zastosowanie do krajowych (polskich) pracowników tymczasowych
• powierzanie pracy wbrew polskim przepisom o zatrudnieniu pracowników tymczasowych.

Pamiętaj! Przedmiotem skargi składanej do PIP przez pracownika delegowanego do pracy w Polsce może być także:

• naruszenie przez PIP albo jej pracowników praworządności lub interesów skarżących
• zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie zadań przez organy albo pracowników PIP
• przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie spraw.

Wnioski do Państwowej Inspekcji Pracy

Każdy ma prawo złożyć wniosek do Państwowej Inspekcji Pracy, jeżeli uważa, że są możliwe ulepszenia w realizacji jej zadań. Wniosek może dotyczyć w szczególności ulepszenia organizacji, wzmocnienia praworządności, usprawnienia pracy i zapobiegania nadużyciom.

Jak złożyć skargę lub wniosek

Skargi i wnioski można składać w każdej jednostce organizacyjnej PIP:

• pisemnie
• faksem
• drogą elektroniczną – formularz e-skargi lub e-wniosku dostępny jest na stronie www.pip.gov.pl
• ustnie – osoba przyjmująca zgłoszenie sporządza protokół, który jest podpisywany przez nią i przez osobę wnoszącą skargę lub wniosek.

Skarga lub wniosek do Państwowej Inspekcji Pracy powinny zawierać następujące informacje:

• imię i nazwisko składającego
• adres (kod pocztowy, miejscowość, ulica, numer domu i mieszkania)
• przedmiot sprawy, której dotyczy skarga lub wniosek.

Ważne! Jeśli skarga nie będzie zawierać danych, które są wymienione wyżej, nie będzie rozpatrzona. Państwowa Inspekcja Pracy nie rozpatruje anonimów (skarg niezawierających imienia, nazwiska i adresu). Skarga lub wniosek składane w imieniu innej osoby wymagają przedstawienia przez zgłaszającego pisemnej zgody tej osoby.

Gwarancja anonimowości

Państwowa Inspekcja Pracy zapewnia anonimowość pracownikom, którzy składają skargę, chyba że wyrażą pisemną zgodę na ujawnienie informacji, iż kontrola jest przeprowadzana w związku ze złożoną skargą. W niektórych przypadkach osoba wnosząca skargę może zostać powiadomiona, że bez ujawnienia informacji o kontroli prowadzonej w następstwie skargi, skarga nie będzie rozpatrzona.

Tryb i termin rozpatrzenia skargi lub wniosku

Skargi i wnioski podlegają załatwieniu bez zbędnej zwłoki, lecz nie później niż w terminie jednego miesiąca od daty ich otrzymania. W uzasadnionych przypadkach termin ten może zostać przedłużony do dwóch miesięcy.

W większości przypadków złożenie skargi do PIP skutkuje wszczęciem postępowania kontrolnego prowadzonego przez organy PIP w stosunku do podmiotu, którego skarga dotyczy.

Zawiadomienie o sposobie załatwienia sprawy

Skargi i wnioski są załatwiane w formie pisemnej. Po zakończeniu postępowania wnoszący skargę lub wniosek zostanie powiadomiony o sposobie załatwienia sprawy. Zawiadomienie o załatwieniu sprawy wniesionej drogą elektroniczną kieruje się do wnoszącego skargę na podany przez niego adres do korespondencji, o ile nie zastrzegł innego sposobu przekazania tej informacji.

Uwaga! Złożenie skargi do PIP nie wyklucza możliwości dochodzenia roszczeń przed sądem pracy.

Ważne! Jeśli przed złożeniem skargi lub wniosku chcesz skonsultować swoją sytuację prawną, możesz się zwrócić do Państwowej Inspekcji Pracy, która udziela bezpłatnych porad prawnych w zakresie prawa pracy.

Zobacz więcej na temat porad prawnych udzielanych przez Państwową Inspekcję Pracy.

Dochodzenie roszczeń przed sądem

Gdzie złożyć pozew

Zgodnie z polskimi przepisami powództwo w sprawach z zakresu prawa pracy może być wytoczone przed sąd właściwy dla miejsca zamieszkania lub siedziby pracodawcy albo przed sąd właściwy dla miejsca, w którym praca jest, była lub miała być wykonywana.

Jeśli jesteś pracodawcą zagranicznym zamieszkałym w państwie członkowskim UE, możesz być pozwany przez pracownika:

• przed sądy państwa członkowskiego, w którym masz miejsce zamieszkania lub siedzibę
• w innym państwie członkowskim:
• przed sąd miejsca, w którym pracownik zazwyczaj świadczy lub ostatnio zazwyczaj świadczył pracę
• jeżeli pracownik zazwyczaj nie świadczy lub zazwyczaj nie świadczył pracy w jednym i tym samym państwie – przed sąd miejsca, w którym znajduje się albo znajdował się oddział, który pracownika zatrudnił.

Dla pracownika delegowanego oznacza to, że może on przeciwko pracodawcy delegującemu złożyć pozew nie tylko w sądzie pracy właściwym ze względu na miejsce zamieszkania (siedzibę) pracodawcy delegującego, lecz także w sądzie pracy w Polsce. Polski sąd pracy będzie także właściwy, kiedy pozwanym będzie pracodawca użytkownik (polski lub zagraniczny), a przedmiotem sporu – określone roszczenie pracownika delegowanego związane wykonywaniem pracy tymczasowej na terytorium Polski.

Jak złożyć pozew

Wzory pozwów do sądu pracy są dostępne na stronach internetowych sądów rejonowych lub okręgowych (biura obsługi interesantów).

Pracownik wnoszący powództwo lub strona wnosząca odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych są zwolnieni z opłaty kosztów sądowych.

Wyjątkiem są sprawy, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa kwotę 50 000 zł. W takim przypadku zarówno od pracodawcy, jak i pracownika pobiera się opłatę w wysokości 5% wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia od wszystkich podlegających opłacie pism, nie więcej jednak niż 200 000 zł.

Rodzaje roszczeń

Pracownicy delegowani na teren państwa członkowskiego Unii Europejskiej mogą dochodzić roszczeń w zakresie prawa do właściwych warunków zatrudnienia.

Zobacz więcej na temat właściwych warunków zatrudnienia.

Ważne! W przypadku roszczenia o niewypłacenie wynagrodzenia za pracę pracownikowi delegowanemu do wykonywania w Polsce prac związanych z robotami budowlanymi lub utrzymaniem obiektu budowlanego, powództwo pracownika może być wytoczone przeciwko:

• pracodawcy delegującemu
• polskiemu wykonawcy, który jest odbiorcą usługi – w określonych okolicznościach, na zasadach odpowiedzialności solidarnej.

Zobacz więcej na temat odpowiedzialności solidarnej.

Przedawnienie roszczeń

Roszczenia pracownika wobec pracodawcy ulegają, co do zasady, przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. O wymagalności roszczenia decyduje chwila, kiedy uprawniony mógł zażądać spełnienia świadczenia, czyli moment, kiedy pracodawca był zobowiązany do jego realizacji na rzecz pracownika.