- Warunki przystąpienia do egzaminu czeladniczego lub mistrzowskiego
Do egzaminu czeladniczego izba rzemieślnicza dopuszcza osobę, która spełnia jeden z następujących warunków:
- ukończyła naukę zawodu u rzemieślnika jako młodociany pracownik oraz dokształcanie teoretyczne młodocianych pracowników w szkole lub w formach pozaszkolnych;
- posiada świadectwo ukończenia gimnazjum albo ośmioletniej szkoły podstawowej oraz ukończyła kształcenie ustawiczne w formie pozaszkolnej, dotyczące umiejętności zawodowych wchodzących w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin;
- jest uczestnikiem praktycznej nauki zawodu dorosłych realizującej przygotowanie zawodowe dorosłych bezrobotnych;
- posiada świadectwo ukończenia gimnazjum albo ośmioletniej szkoły podstawowej i co najmniej trzyletni okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin;
- posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej albo dotychczasowej szkoły ponadpodstawowej, prowadzącej kształcenie zawodowe o kierunku związanym z zawodem, w którym zdaje egzamin;
- posiada tytuł zawodowy w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, oraz co najmniej półroczny okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin;
- posiada świadectwo ukończenia gimnazjum albo ośmioletniej szkoły podstawowej oraz zaświadczenie o zdaniu egzaminu sprawdzającego lub świadectwo potwierdzające kwalifikację w zawodzie, a także co najmniej roczny okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, po uzyskaniu zaświadczenia o zdaniu egzaminu sprawdzającego lub świadectwa potwierdzającego kwalifikację w zawodzie.
Z kolei do egzaminu mistrzowskiego może przystąpić osoba, która spełnia jeden z następujących warunków:
1) posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej albo dotychczasowej szkoły ponadpodstawowej oraz tytuł czeladnika lub równorzędny w zawodzie, w którym zdaje egzamin, a także:
a) co najmniej trzyletni okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, po uzyskaniu tytułu zawodowego, albo
b) co najmniej sześcioletni okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, łącznie przed i po uzyskaniu tytułu zawodowego;
2) posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej albo dotychczasowej szkoły ponadpodstawowej oraz co najmniej sześcioletni okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, w ramach samodzielnie prowadzonej działalności gospodarczej;
3) posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej albo dotychczasowej szkoły ponadpodstawowej oraz tytuł czeladnika lub równorzędny w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, a także co najmniej trzyletni okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, po uzyskaniu tytułu zawodowego;
4) posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej albo dotychczasowej szkoły ponadpodstawowej oraz tytuł mistrza w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, a także co najmniej roczny okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, po uzyskaniu tytułu mistrza;
5) posiada świadectwo ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej albo dotychczasowej szkoły ponadpodstawowej, dających wykształcenie średnie i kształcących w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, oraz tytuł zawodowy w zawodzie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, a także co najmniej dwuletni okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, po uzyskaniu tytułu zawodowego;
6) posiada dyplom ukończenia szkoły wyższej na kierunku lub w specjalności w zakresie wchodzącym w zakres zawodu, w którym zdaje egzamin, oraz co najmniej roczny okres wykonywania zawodu, w którym zdaje egzamin, po uzyskaniu tytułu zawodowego.
Do egzaminu sprawdzającego dopuszcza się osobę, która ukończyła kształcenie ustawiczne w formie pozaszkolnej z zakresu umiejętności zawodowych wchodzących w zakres zawodu, którego dotyczy egzamin, oraz posiada zaświadczenie potwierdzające ukończenie tej formy kształcenia.
Osoba ubiegająca się o dopuszczenie do egzaminu składa wniosek zawierający następujące dane:
- imię (imiona) i nazwisko;
- datę i miejsce urodzenia;
- numer PESEL, a w przypadku braku numeru PESEL - serię i numer paszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość;
- adres zamieszkania;
- informację o spełnianiu wcześniej wymienionych warunków odnośnie wykształcenia i stażu (doświadczenia) zawodowego.
Do w/w wniosku dołącza się:
- kopie dokumentów potwierdzających spełnienie wspomnianych warunków, w tym zaświadczenia dotyczące wykonywania zawodu lub świadectwa pracy, oraz przedstawia oryginały tych dokumentów w celu potwierdzenia zgodności kopii z oryginałem przez izbę rzemieślniczą lub - z upoważnienia izby rzemieślniczej - przez cech, a w przypadku gdy nie jest możliwe przedstawienie dokumentów potwierdzających okres wykonywania zawodu - oświadczenie osoby ubiegającej się o dopuszczenie do egzaminu potwierdzające wymagany okres wykonywania zawodu;
- jedną fotografię o wymiarach 37 x 52 mm, jeżeli osoba ta ubiega się o dopuszczenie do egzaminu czeladniczego lub egzaminu mistrzowskiego;
- potwierdzenie wniesienia opłaty za egzamin.
Wniosek składa się w swojej izbie rzemieślniczej, z tym że, gdy osoba praktykowała u rzemieślnika, składa wniosek w izbie rzemieślniczej, w której zrzeszony jest w/w rzemieślnik.
Taka osoba, składa wniosek o dopuszczenie do egzaminu czeladniczego na dwa miesiące przed terminem zakończenia nauki zawodu u rzemieślnika, a w przypadku gdy dokształcanie teoretyczne realizowała w szkole - po zakończeniu zajęć edukacyjnych.
W przypadku osób korzystających z praktycznej nauki zawodu dorosłych wniosek można również złożyć na dwa miesiące przed terminem zakończenia w/w nauki.
- Przebieg egzaminów
Absolwenci szkół ponadgimnazjalnych i dotychczasowych szkół ponadpodstawowych, dających wykształcenie średnie i kształcących w zawodzie, z zakresu którego przeprowadza się egzamin czeladniczy, oraz absolwenci szkół wyższych na kierunkach lub w specjalnościach w zakresie wchodzącym w zakres zawodu, z którego przeprowadza się egzamin czeladniczy, mogą być zwolnieni ze zdawania niektórych tematów etapu teoretycznego tego egzaminu. Zwolnienie jest równoznaczne z uzyskaniem z danego tematu oceny wpisanej na świadectwie lub dyplomie ukończenia szkoły lub na dyplomie ukończenia szkoły wyższej.
W przypadku wpisanej na świadectwie lub dyplomie ukończenia szkoły oceny dopuszczającej z odpowiedniego tematu etapu teoretycznego egzaminu czeladniczego zdający uzyskuje ocenę dostateczną.
Uprawnienie do zwolnienia z egzaminu czeladniczego i egzaminu mistrzowskiego stwierdza izba rzemieślnicza.
Egzamin przeprowadza się w dwóch etapach: praktycznym i teoretycznym.
Kolejność zdawania etapów egzaminu ustala przewodniczący komisji w porozumieniu z izbą rzemieślniczą.
Etap praktyczny egzaminu polega na samodzielnym wykonaniu przez zdającego zadań egzaminacyjnych sprawdzających umiejętności praktyczne.
Etap teoretyczny egzaminu przeprowadza się:
- w przypadku egzaminu czeladniczego i egzaminu mistrzowskiego - w części pisemnej i części ustnej;
- w przypadku egzaminu sprawdzającego - w części ustnej.
Uznaje się, że zdający zdał egzamin, jeżeli z etapu praktycznego i etapu teoretycznego egzaminu uzyskał co najmniej oceny dostateczne.
- Potwierdzanie kwalifikacji
Osobie, która zdała egzamin czeladniczy, izba rzemieślnicza wydaje świadectwo czeladnicze.
Natomiast osoba, która zdała egzamin mistrzowski otrzymuje dyplom mistrzowski.
Z kolei osobie, która zdała egzamin sprawdzający, izba rzemieślnicza wydaje zaświadczenie o zdaniu egzaminu sprawdzającego.