Przed zawieszeniem działalności gospodarczej musisz zwolnić pracowników. Jeśli zatrudniasz co najmniej 20 pracowników na podstawie stosunku pracy, będą to zwolnienia grupowe.
Jeśli przeprowadzasz zwolnienia grupowe:
- nie musisz zawiadamiać na piśmie zakładowej organizacji związkowej, która reprezentuje pracowników, że planujesz wypowiedzieć pracownikowi umowę o pracę (chyba że nie masz porozumienia z zakładowymi organizacjami związkowymi dotyczącego zwolnień grupowych)
- możesz wypowiedzieć umowę o pracę w czasie urlopu pracownika, który trwa co najmniej 3 miesiące, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności, jeżeli upłynął już okres, który uprawnia cię do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia
Możesz wypowiedzieć pracownikom warunki pracy i płacy niezależnie od okresu trwania urlopu lub innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy.
Nie możesz rozwiązać innych umów w okresie objęcia pracownika szczególną ochroną przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy. Możesz próbować rozwiązać umowę za porozumieniem stron lub wypowiedzieć warunki pracy i płacy.
Szczególna ochrona
Szczególna ochrona przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem umowy o pracę przysługuje pracownikom:
- którym brakuje nie więcej niż 4 lata do emerytury z ZUS
- w ciąży i na urlopie macierzyńskim
- członkom rady pracowników uprawnionym do uzyskiwania od pracodawcy informacji i prowadzenia z nim konsultacji
- członkom rad pracowniczych przedsiębiorstwa państwowego w okresie trwania kadencji tej rady oraz w ciągu jednego roku po jej upływie
- członkom zarządu zakładowej organizacji związkowej przez okres określony uchwałą zarządu, a po jego upływie - dodatkowo przez czas odpowiadający połowie okresu określonego uchwałą, nie dłużej niż rok po jego upływie
- członkom zakładowej organizacji związkowej upoważnionym do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy przez okres określony uchwałą zarządu, a po jego upływie - dodatkowo przez okres odpowiadający połowie okresu określonego uchwałą, nie dłużej niż rok po jego upływie
- członkom specjalnego zespołu negocjacyjnego albo europejskiej rady zakładowej w czasie trwania mandatu oraz w okresie roku po jego wygaśnięciu
- członkom specjalnego zespołu negocjacyjnego, organu przedstawicielskiego lub przedstawiciela pracowników w spółdzielni europejskiej
- członkom specjalnego negocjacyjnego organu przedstawicielskiego bądź przedstawiciela pracowników w spółce europejskiej
- członkom specjalnego zespołu negocjacyjnego, zespołu przedstawicielskiego albo przedstawiciela pracowników w radzie nadzorczej spółki powstałej w wyniku połączenia transgranicznych spółek
- społecznym inspektorom pracy w czasie trwania mandatu oraz w okresie roku po jego wygaśnięciu
- powołanym do odbycia czynnej służby wojskowej lub jej form zastępczych, zasadniczej służby wojskowej albo przeszkolenia wojskowego w okresie między doręczeniem karty powołania a odbyciem służby wojskowej
Wypowiedzenie warunków pracy lub płacy
Żeby wypowiedzieć warunki pracy i płacy musisz zaproponować pracownikowi na piśmie nowe warunki.
Jeśli pracownik odmawia przyjęcia nowych warunków, umowa o pracę rozwiązuje się po okresie wypowiedzenia. Jeśli pracownik nie złoży oświadczenia o odmowie, uważa się, że zgodził się na nowe warunki.
Pismo, w którym wypowiadasz warunki pracy lub płacy, powinno zawierać pouczenie w tej sprawie. Jeśli go nie zawiera, pracownik może do końca okresu wypowiedzenia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia nowych warunków.
Jeżeli wypowiedzenie warunków pracy i płacy powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownikom przysługuje dodatek wyrównawczy do końca okresu, w którym korzystaliby ze szczególnej ochrony przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy.
Możesz zawiesić działalność gospodarczą tylko wtedy, jeśli nie zatrudniasz pracowników na podstawie:
- umowy o pracę
- powołania
- wyboru
- mianowania
- spółdzielczej umowy o pracę
Zanim zawiesisz działalność, musisz rozwiązać wszystkie stosunki pracy. Twoje obowiązki w tym zakresie zależą od liczby pracowników, których zatrudniasz, bez względu na ich wymiar czasu pracy.
Do liczby zatrudnionych pracowników nie wlicza się osób, które pracują dla ciebie na podstawie umów cywilnoprawnych:
- umowy zlecenia
- umowy o dzieło
- umowy agencyjnej
- umowy o pracę nakładczą (tzw. chałupników)
Z tymi osobami nie musisz rozwiązywać umów, gdy zawieszasz prowadzenie firmy.
Porozumienie w sprawie zwolnień grupowych
Jeśli planujesz przeprowadzić zwolnienie grupowe, musisz skonsultować to z zakładowymi organizacjami związkowymi.
Musisz też zawiadomić je na piśmie o:
- przyczynach grupowego zwolnienia
- liczbie zatrudnionych pracowników i grupach zawodowych, do których należą
- grupach zawodowych pracowników, które planujesz objąć grupowym zwolnieniem
- okresie, w ciągu którego nastąpi zwolnienie
- kryteriach doboru pracowników do grupowego zwolnienia
- kolejności dokonywania zwolnień
- propozycjach rozstrzygnięcia spraw pracowniczych związanych z zamierzonym grupowym zwolnieniem (jeżeli dotyczą świadczeń pieniężnych, musisz dodatkowo przedstawić sposób ustalania ich wysokości)
Przekaż te informacje w terminie, który umożliwi organizacjom zgłoszenie propozycji w ramach konsultacji. Musisz je również przekazać na piśmie powiatowemu urzędowi pracy. Nie dotyczy to informacji o sposobie ustalania wysokości świadczeń pieniężnych.
Jeżeli w twojej firmie nie działają zakładowe organizacje związkowe, musisz poinformować wybranych przedstawicieli pracowników.
Zawarcie porozumienia
Porozumienie, które określa zasady postępowania oraz twoje obowiązki w kwestii zwolnień grupowych, zawierasz z organizacjami pracowników w terminie nie dłuższym niż 20 dni od zawiadomienia zakładowych organizacji związkowych.
Jeśli nie udaje się zawrzeć porozumienia, ustalasz zasady postępowania w regulaminie. Staraj się uwzględnić w nim propozycje przedstawione w ramach konsultacji przez zakładowe organizacje związkowe.
Jeśli w twojej firmie nie działają zakładowe organizacje związkowe, zasady postępowania ustalasz w regulaminie, po konsultacji z przedstawicielami pracowników.
Wypowiedzenie umów o pracę
Zanim wypowiesz pracownikowi stosunek pracy w ramach grupowego zwolnienia, musisz:
- zawiadomić powiatowy urząd pracy o ustaleniach, które dotyczą tego zwolnienia albo
- zawrzeć porozumienie z zakładową organizacją związkową (jeśli zawiadomienie nie jest wymagane)
Możesz rozwiązać z pracownikiem stosunek pracy w ramach grupowego zwolnienia nie wcześniej niż po upływie 30 dni od:
- zawiadomienia powiatowego urzędu pracy
- zawarcia porozumienia z zakładową organizacją związkową lub przedstawicielami pracowników (jeśli zawiadomienie nie jest wymagane)
Te zasady nie naruszają okresów wypowiedzenia, które wynikają z kodeksu pracy.
Jeśli chcesz rozwiązać umowę o pracę, powinieneś oświadczyć to na piśmie o wypowiedzeniu bądź rozwiązaniu umowy o pracę. Zawrzyj w nim pouczenie o prawie pracownika do odwołania się do sądu pracy. Jeśli wypowiadasz umowę o pracę na czas nieokreślony, wskaż przyczynę, która uzasadnia wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy.
Rozwiązanie umowy o pracę następuje z upływem okresu wypowiedzenia.
Jeśli okres wypowiedzenia umowy o pracę liczony jest w:
- tygodniach - kończy się w sobotę
- miesiącach - kończy się w ostatnim dniu miesiąca
Długość okresu wypowiedzenia zależy od rodzaju umowy, stażu pracy itp.
Umowa na czas próbny
Umowa na okres próbny rozwiązuje się na koniec okresu próbnego. Wcześniej możesz ją rozwiązać za wypowiedzeniem.
Okres wypowiedzenia wynosi:
- 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni
- 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie
- 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące
Umowa na czas nieokreślony oraz określony
Jeśli rozwiązujesz z pracownikiem umowę na czas nieokreślony lub określony, okres wypowiedzenia wynosi:
- 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy
- 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy
- 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata
Wyjątkiem są umowy na czas określony zawarte przed 22 lutego 2016 r. na okres dłuższy niż 6 miesięcy, jeśli nie ma w nich zapisu o 2-tygodniowym okresie wypowiedzenia. Takie umowy rozwiązują się po upływie okresu, na jaki zostały zawarte.
Możesz porozumieć się z pracownikiem i ustalić wcześniejszy termin rozwiązania umowy.
Jeśli wypowiadasz pracownikowi umowę, możesz zwolnić go od wykonywania pracy, ale i tak musisz mu zapłacić za okres wypowiedzenia.
Uwaga! Jeśli przejąłeś zakład pracy lub jego część wraz z pracownikami, do ich okresu zatrudnienia musisz wliczyć czas, jaki przepracowali w tym zakładzie przed przejęciem.
Zwróć uwagę na odstępstwa w umowach o pracę, które mogłeś zawrzeć z pracownikami zatrudnionymi na stanowiskach związanych z odpowiedzialnością materialną za powierzone mienie, gdzie okres wypowiedzenia można ustalić na:
- 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy
- 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy
Odpowiedzialność za mienie
Jeśli rozwiązujesz umowę z pracownikiem, z którym dodatkowo wiąże cię umowa o odpowiedzialności materialnej za powierzone mienie, okres wypowiedzenia wynosi:
- 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy
- 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy
Uprawnienia pracowników
Jeśli rozwiązujesz z pracownikiem stosunek pracy w ramach zwolnienia grupowego, przysługuje mu odprawa pieniężna w wysokości wynagrodzenia za:
- 1 miesiąc, jeśli pracownik był zatrudniony krócej niż 2 lata
- 2 miesiące, jeśli pracownik był zatrudniony od 2 do 8 lat
- 3 miesiące, jeśli pracownik był zatrudniony ponad 8 lat
Wysokość odprawy pieniężnej nie może przekraczać kwoty 15-krotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę w dniu rozwiązania stosunku pracy. Odprawa podlega opodatkowaniu.
Jeśli ponownie zatrudniasz pracowników w tej samej grupie zawodowej, powinieneś zatrudnić pracownika, z którym rozwiązałeś stosunek pracy w ramach grupowego zwolnienia (jeśli zgłosi zamiar podjęcia zatrudnienia u ciebie w ciągu roku od rozwiązania z nim stosunku pracy).
Powinieneś ponownie zatrudnić pracownika w okresie 15 miesięcy od dnia rozwiązania z nim stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy
- Ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników