Zgłoś towar do granicznej kontroli sanitarnej

Sprowadzasz spoza Unii Europejskiej żywność pochodzenia roślinnego? A może importujesz materiały lub wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością? Wtedy koniecznie sprawdź czy trzeba je zgłosić do granicznej kontroli sanitarnej. Taka kontrola odbywa się podczas importu produktów z państw spoza UE na granicy zewnętrznej lub w wyznaczonych miejscach na terenie Polski. Kiedy wynik kontroli będzie pozytywny, dostaniesz świadectwo, które potwierdzi, że sprowadzone przez ciebie środki spożywcze lub wyroby do kontaktu z żywnością spełniają wymagania zdrowotne i są bezpieczne. Dopiero wtedy możesz wprowadzić towar do obrotu na terytorium UE. Świadectwo, które otrzymasz od Państwowej Inspekcji Sanitarnej przekaż urzędowi celnemu.

Jak załatwić sprawę

Co powinieneś wiedzieć i kto może skorzystać z usługi

Jeśli jesteś osobą odpowiedzialną za przywóz – importujesz żywność albo materiały lub wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością, koniecznie zgłoś towar do granicznej kontroli sanitarnej. Kontrole przeprowadzane są przez pracowników upoważnionych przez państwowego granicznego inspektora sanitarnego na przejściach granicznych: drogowych, kolejowych, rzecznych i morskich oraz w portach lotniczych. Z kolei w składach celnych i miejscach docelowego przeznaczenia – przez pracowników upoważnionych przez danego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego.

Znajdź przejście graniczne, na którym przeprowadzana jest graniczna kontrola sanitarna.

Sprawdź też listę towarów, które podlegają obowiązkowo granicznej kontroli sanitarnej. Chodzi o żywność albo materiały lub wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością.

Przykładowo takiej kontroli podlegają:

1) żywność pochodzenia roślinnego:

• warzywa i owoce, które są: świeże i suszone, mrożone lub chłodzone, łuskane (np. rośliny strączkowe, orzechy), a także mieszanki lub konserwy, herbata, kawa (w tym palona i bezkofeinowa) lub artykuły zawierające kawę,
• przyprawy w formie korzenia oraz te suszone, mielone lub rozgniecione,
• pszenica (z wyjątkiem tej przeznaczonej na siew),
• rożnego rodzaju mąki, kasze i ryż,
• soki i ekstrakty roślinne, oleje,
• czekolada, kakao oraz wyroby je zawierające,
• wyroby cukiernicze i piekarskie,
• produkty zbożowe,
• przetwory, galaretki, przeciery i pasty owocowe, w tym orzechowe poddane obróbce cieplnej,
• zupy i buliony,
• przetwory homogenizowane, lody,
• oraz napoje: woda, wina ze świeżych winogron i wermuty.

2) materiały i wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością:

• naczynia stołowe i kuchenne z tworzyw sztucznych, z porcelany, również chińskiej oraz ceramiczne inne niż z porcelany,
• stołowe i kuchenne artykuły gospodarstwa domowego z żeliwa lub stali,
• ręcznie obsługiwane urządzenia mechaniczne do przygotowania, obróbki lub podawania potraw lub napojów,
• łyżki, widelce, chochle, cedzidła, łopatki do ciasta, noże do ryb, noże do masła, szczypce do cukru,
• młynki i miksery spożywcze, sokowirówki.

Granicznej kontroli sanitarnej podlegają też środki spożywcze pochodzenia roślinnego z państw trzecich, które przywozisz do Polski z innego kraju unijnego. Jest tak wtedy, kiedy nie przeszły one kontroli w kraju UE, w którym przekraczały granicę, a są objęte procedurą celną w Polsce.

Graniczna kontrola sanitarna nie jest obowiązkowa w następujących sytuacjach:

1. Przy wywozie towarów do państw trzecich (eksport) możesz zgłosić towar do granicznej kontroli sanitarnej, jeśli świadectwa urzędowego wymaga kraj przeznaczenia towaru;
2. Przy przywozie towarów w ilości, która wskazuje, że nie jest on przeznaczony do handlu (m.in. w celu zrobienia badań lub na potrzeby reklamy).
3. Kontroli nie podlegają też produkty, które sprowadzasz z innego kraju członkowskiego – zgodnie z zasadą wzajemnego uznawania oraz swobodnego przepływu towarów. Miej jednak dokumenty, które potwierdzą, że importowany przez ciebie towar jest bezpieczny i spełnia wymagania zdrowotne.

Pamiętaj, że dla niektórych przywożonych przez ciebie produktów – zgodnie z przepisami unijnymi – obowiązują szczególne warunki przywozu lub podlegają one wzmożonym kontrolom przy imporcie, w tym wymagania dostarczenia innej dokumentacji (np. guma guar z Indii, orzechy ziemne i migdały z USA, zagrożona skażeniem radioaktywnym żywność z Japonii). To oznacza, że twój towar może podlegać innej procedurze kontroli, w wyniku której wydane zostanie inny  dokument. Przy większości tych przepisów obowiązuje Wspólnotowy Dokument Wejścia (CED – Common Entry Dokument). Więcej informacji na temat obowiązujących przepisów oraz rodzaju produktów znajdziesz na stronie GIS.

Kiedy powinieneś załatwić sprawę

Prześlij wniosek do państwowego granicznego lub powiatowego inspektora sanitarnego w ciągu 48 godzin przed planowanym przywozem lub wywozem towaru przez dane przejście graniczne. Jeśli przewozisz produkty łatwo psujące się, to prześlij wniosek nie później niż 24 godziny przed przekroczeniem granicy.

Gdzie załatwisz sprawę

Usługę można zrealizować w:

• powiatowe stacje sanitarno-epidemiologiczne
• graniczne stacje sanitarno-epidemiologiczne

Co zrobić krok po kroku

1. Złóż wniosek o przeprowadzenie granicznej kontroli sanitarnej

Aby zgłosić towar do granicznej kontroli sanitarnej, wypełnij wniosek oraz dołącz wymagane dokumenty. Pamiętaj, aby złożone przez ciebie materiały zawierały dane dotyczące nazwy towaru, wielkości partii, kraju pochodzenia i nazwy producenta. Ponadto dokumenty powinny wskazywać osobę odpowiedzialną za towar oraz jego docelowe miejsce przeznaczenia.

Jeśli przewozisz np. rozpuszczalniki ekstrakcyjne lub katalizatory nieorganiczne, złóż wniosek o graniczną kontrolę sanitarną substancji pomagającej w przetwarzaniu żywności (DOCX).

Gotowy wniosek wraz z dodatkowymi dokumentami złóż:

• w tej granicznej stacji sanitarno-epidemiologicznej, która znajduje się w miejscu, gdzie planujesz przekroczyć granicę lub
• w tej powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej, która znajduje się w pobliżu składu celnego, twojej siedziby albo miejscu docelowego przeznaczenia towaru.

Następnie poinformuj odpowiednią stację, gdy twój towar znajdzie się już na przejściu granicznym lub w innym wyznaczonym do kontroli miejscu.

Dla niektórych przywożonych przez ciebie produktów, które podlegają szczególnym warunkom przywozu lub wzmożonym kontrolom przy imporcie (np. guma guar z Indii, orzechy ziemne i migdały z USA, zagrożona skażeniem radioaktywnym żywność z Japonii) obowiązuje Wspólnotowy Dokument Wejścia (CED – Common Entry Dokument). Aby zgłosić taki towar do granicznej kontroli sanitarnej wypełnij części I dokumentu CED i prześlij do granicznej lub powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej w wyznaczonym miejscu wprowadzenia (DPE – Designated Point of Entry).

Więcej informacji o kontroli w DPE (przebieg procedury, czas trwania) udzieli ci pracownik stacji w wyznaczonym DPE.

Dokumenty

• Dołączone przez ciebie certyfikaty, deklaracje i wyniki badań laboratoryjnych powinny potwierdzać, że towar spełnia wymagania zdrowotne wynikające z przepisów prawa.
• Twoja dokumentacja przewozowa powinna określać rodzaj środka transportu i towaru (np. karnet TIR lub CMR, specyfikacje, faktury, SAD).
• Dokumenty złóż w języku polskim lub w innym języku urzędowym Unii Europejskiej. Jeżeli ze względu na bezpieczeństwo żywności okaże się to niezbędne, państwowy graniczny lub powiatowy inspektor sanitarny może zażądać od ciebie uwierzytelnionego tłumaczenia dokumentacji złożonej w innym języku urzędowym UE.

Pamiętaj!
Jeśli sprowadzasz towar, który podlega unijnym wytycznym odnośnie szczególnych warunków przywozu, to dołącz oryginały dokumentów wymaganych analiz. Czyli jeśli sprowadzasz gumę guar z Indii, albo orzechy ziemne i migdały z USA to wniosek możesz złożyć wyłącznie w formie papierowej – osobiście lub listownie. Ponadto w przypadku niektórych towarów dostarcz ich świadectwo zdrowia i certyfikat analiz. Aby uzyskać szczegółowe informacje, skontaktuj się z daną stacją, w której zamierzasz zgłosić towar.

Termin

Prześlij wniosek do państwowego granicznego lub powiatowego inspektora sanitarnego w ciągu 48 godzin przed planowanym przywozem lub wywozem towaru przez dane przejście graniczne. Jeśli przewozisz produkty łatwo psujące się, to prześlij wniosek nie później niż 24 godziny przed przekroczeniem granicy.

2. Stacja sprawdzi twoją dokumentację

Pracownik stacji odnotuje twoje zgłoszenie w rejestrze zgłoszeń ocenianych partii towarów objętych kontrolą graniczną.

Po otrzymaniu potwierdzenia nadejścia towaru i przyjęciu twojego wniosku o przeprowadzanie kontroli, pracownik stacji sprawdzi twoje dokumenty.

3. Stacja skontroluje warunki transportu i przechowywania twojego towaru

Pracownik stacji sprawdzi, czy dobrze przewozisz i przechowujesz towar. Dlatego oceni:

• stan sanitarny pojazdu,
• temperaturę przewozu towarów, które szybko się psują,
• czy spełnione są wymagania higieniczne przewozu,
• sposób przechowywania i transportu.

4. Stacja pobierze próbkę twojego towaru do oceny i w uzasadnionym przypadku zbada ją w laboratorium

Pracownik stacji oceni twój towar pod kątem:

• stanu opakowań towaru i opakowań, w jakich jest on przewożony (np. rodzaj, odkształcenia, uszkodzenia, szczelność, czystość),
• oznakowania tych opakowań,
• oceny organoleptycznej, czyli za pomocą zmysłów (np. barwa, zapach, konsystencja, oznaki zepsucia),
• widocznych zanieczyszczeń biologicznych lub innych.

Jeśli oględziny pokażą, że są wątpliwości, czy twój towar spełnia wymagania zdrowotne, to pracownik stacji pobierze próbki do badań.

Jeżeli pracownik stacji uzna, że konieczna jest kontrola u odbiorcy, w składzie celnym lub w innym miejscu złożenia towaru, dostaniesz do wiadomości zawiadomienie o zgodzie danego państwowego inspektora sanitarnego na przeprowadzenie kontroli przez innego państwowego inspektora sanitarnego. Ten inspektor będzie odpowiedni ze względu na siedzibę tego odbiorcy, skład celny lub miejsce złożenia towaru. Wtedy partia twojego towaru objęta będzie procedurą tranzytu przez urząd celny.

5. Dostaniesz protokół z kontroli granicznej twojego towaru

Po przeprowadzeniu granicznej kontroli sanitarnej, pracownik stacji sporządza w dwóch egzemplarzach protokół kontroli. Dostaniesz oryginał protokołu, kopię zachowa dla siebie stacja.

Dokumenty

6. Dostaniesz świadectwo lub zakaz wprowadzenia towaru do obrotu

Po kontroli dostaniesz:

• świadectwo – jeżeli twój towar spełnia wymagania zdrowotne na terenie UE, lub
• decyzję o zakazie wprowadzenia towaru do obrotu i przetwórstwa – jeżeli twój towar nie spełnia wymagań.

Ponadto stacja powiadomi też kraje unijne o zakazie w ramach Systemu Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności i Paszach (RASFF).

Dokumenty

Świadectwa są wystawiane w trzech egzemplarzach:

• dostaniesz oryginał i jedną kopię,
• druga kopia jest w dokumentacji państwowego granicznego lub powiatowego inspektora sanitarnego.

Zamiast świadectwa możesz też otrzymać inny dokument potwierdzający jakość zdrowotną twojego towaru, jeśli jego wydanie wynika z przepisów unijnych.

Ile zapłacisz

Po przeprowadzeniu granicznej kontroli sanitarnej otrzymasz od pracownika stacji decyzję o wysokości opłaty. Kwota opłaty zależy od wykonanych czynności, które kosztują:

• kontrola dokumentacji towaru zgłoszonego do granicznej kontroli sanitarnej – 17 zł.
• oględziny towaru o masie:
  • do 500 kg - 17 zł,
  • powyżej 500 kg do 1 tony - 40 zł,
  • powyżej 1 tony do 10 ton – 100 zł,
  • powyżej 10 ton do 25 ton – 200 zł,
  • powyżej 25 ton do 60 ton – 300 zł,
  • powyżej 60 ton - 500 zł
• kontrola środka transportu: 

       - w którym towar jest przewożony - 41 zł,

       - w przypadku przewozu w jednym środku transportu towaru przez importerów, każdy z nich ponosi opłatę - 20 zł.

• proste pobranie próbek - 17 zł;
• złożone pobranie próbek -52 zł;
• przewóz próbek do laboratorium samochodem służbowym lub prywatnym, który wykorzystywany jest do celów służbowych:

       - do 25 km - 20 zł,

       - powyżej 25 km - w wysokości kosztów przewozu stanowiących iloczyn kilometrów i maksymalnej stawki za jeden kilometr przebiegu;

• przewóz próbek za pośrednictwem kuriera - w wysokości kosztów przewozu określonych przez firmę;
• wykonanie badań laboratoryjnych - zgodnie ze stawkami określonymi w załączniku do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 5 października 2017 r. w sprawie opłat za czynności wykonywane przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej w ramach urzędowych kontroli żywności.
• w przypadku świadectwa stwierdzającego spełnienie wymagań zdrowotnych przez ośrodek spożywczy lub materiał i wyrób przeznaczony do kontaktu z żywnością za:

      - jego sporządzenie - 35 zł,

      - każdy dodatkowy egzemplarz świadectwa - 5 zł;

• w przypadku wspólnotowego dokumentu wejścia (CED- Common Entry Document) lub innego dokumentu wydanego na podstawie przepisów prawa unijnego dotyczącego przewozu żywności lub materiałów przeznaczonych do kontaktu z żywnością z państwa trzeciego za:

      - jego sporządzenie - 35 zł,

     - każdy dodatkowy egzemplarz CED lub innego dokumentu - 5 zł;

• w przypadku dokumentu eksportowego wydawanego na podstawie przepisów państwa trzeciego za:

     - jego sporządzenie - 35 zł,

     - każdy dodatkowy egzemplarz tego dokumentu - 5 zł.

Opłatę zapłać gotówką w kasie granicznej lub powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej lub na rachunek bankowy tej stacji, której pracownicy przeprowadzali kontrolę graniczną.

Ile będziesz czekać

Twoja sprawa będzie załatwiona niezwłocznie po otrzymaniu przez graniczną lub powiatową stację sanitarno-epidemiologiczną twojego wniosku o przeprowadzenie granicznej kontroli sanitarnej. Może to potrwać dłużej, jeśli w trakcie kontroli pracownik stacji stwierdzi, że twój towar może nie spełniać wymagań zdrowotnych i zaleci badania laboratoryjne.

O tym, kiedy dostaniesz świadectwo, dowiesz się podczas kontroli od pracownika stacji.

Jak możesz się odwołać

Jeśli nie zgadzasz się z wynikami kontroli, masz prawo odwołać się w ciągu 14 dni od wydania decyzji o zakazie wprowadzenia towaru do obrotu i przetwórstwa. Odwołanie złóż do tego państwowego inspektora sanitarnego, który wydał decyzję.

Twoja sprawa będzie rozpatrzona przez państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.

W odwołaniu nie podajesz szczegółowego uzasadnienia. Wystarczy, że stwierdzisz, że nie zgadzasz się z decyzją. Pamiętaj jednak, żeby podać swoje dane, w tym adres i żądanie rozpatrzenia odwołania.

Po zbadaniu twojego odwołania, państwowy wojewódzki inspektor sanitarny uzna, że:

• utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję,
• uchyla zaskarżoną decyzję w całości albo w części,
• umarza postępowanie odwoławcze.

Warto wiedzieć

Twoje tajemnice nie mogą być ujawniane

Wszystkie twoje informacje, dokumenty lub inne dane, które zawierają tajemnicę chronioną prawnie nie mogą być ujawniane lub przekazywane innym instytucjom. A zatem stacja nie może przekazywać dalej informacji o tobie, które pozyskała podczas kontroli, jeśli nie wiąże się to z ochroną życia lub zdrowia człowieka. Wyjątkiem od tej reguły są żądania sądu lub prokuratora w związku z toczącym się postępowaniem.

Co się stanie z twoim towarem, jeśli dostaniesz decyzję odmowną

Jeśli twój towar stwarza zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi, dany państwowy inspektor sanitarny wyda decyzję o zakazie wprowadzenia go do obrotu, zniszczenia na twój koszt, albo zwrotu do kraju spoza UE. Możesz dostać też zgodę na inne wykorzystanie towaru (np. na pasze czy do celów przemysłowych). W tej sprawie informacji udzieli ci pracownik stacji, który przeprowadza kontrolę.