Jakie wymagania muszą spełniać towary wprowadzane na rynek Unii Europejskiej
Towary, które są wprowadzane do obrotu na rynku unijnym, muszą spełniać określone wymagania. Przeczytaj jakie obowiązują cię zasady, jeśli chcesz sprzedawać towary w państwach członkowskich Unii Europejskiej – na jednolitym rynku.
Jednolity rynek towarów
Podstawą funkcjonowania jednolitego rynku towarów jest swoboda przepływu towarów. Jest ona jedną z czterech swobód gospodarczych ustanowionych w Unii Europejskiej.
Swobodny przepływ towarów oznacza, że pomiędzy państwami członkowskimi - poza ściśle określonymi wyjątkami - nie ma żadnych ograniczeń ilościowych w przywozie oraz wywozie towarów. Produkty zgodnie z prawem wprowadzone do obrotu w jednym z państw członkowskich mogą być bez przeszkód wprowadzane do obrotu w innych krajach UE.
Wprowadzenie do obrotu oznacza udostępnienie produktu na rynku Unii Europejskiej po raz pierwszy, czyli wyprodukowanie go lub import spoza Unii Europejskiej.
Realizacja tej zasady wymaga uzgodnienia przez wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej wspólnych wymagań, procedur i zasad oceny produktów i wprowadzania ich na rynek. Mają one zapewnić ten sam poziom bezpieczeństwa towarów i równe zasady prowadzenia działalności.
Przepisy, w których zostały określone wymagania dla towarów, można podzielić na dwa obszary:
- obszar zharmonizowany, w którym wspólne wymagania dla produktów zostały określone w prawodawstwie UE, czyli w dyrektywach i rozporządzenia. Są to przepisy zharmonizowane.
- obszar niezharmonizowany, w którym nie ma określonych wspólnych unijnych wymagań dla produktów i wymagania mogą być określone w krajowych przepisach technicznych lub w ogólnych przepisach dotyczących bezpieczeństwa produktów.
Pamiętaj! Państwa członkowskie muszą informować Komisję Europejską o projektach aktów prawnych, które zawierają przepisy techniczne dla produktów. Komisja Europejska po otrzymaniu takiej informacji zarządza 3 miesiące przerwy w pracach legislacyjnych. W tym czasie do projektu można zgłaszać uwagi. Prawo to przysługuje także przedsiębiorcom, którzy mogą zgłosić swoje zastrzeżenia lub propozycje przez serwis Komisji Europejskiej - TRIS.
Unijne wymagania dotyczące produktów – obszar zharmonizowany
Wymogi dla produktu określone w przepisach Unii Europejskiej mogą dotyczyć:
- samego produktu, na przykład łatwopalności, właściwości elektrycznych lub higieny
- procesu wytwarzania produktu
- właściwości produktu, na przykład jego efektywności energetycznej.
W większości sektorów (na przykład sprzęt elektroniczny i elektryczny, maszyny, dźwigi, wyroby medyczne) prawodawstwo UE definiuje tylko podstawowe wymagania w zakresie zdrowia, bezpieczeństwa i ochrony środowiska i nie wskazuje szczegółowych rozwiązań technicznych. W takim przypadku producent ma swobodę określenia, w jaki sposób chce zapewnić zgodność z tym wymaganiami: może dobrowolnie korzystać z norm zharmonizowanych lub innych specyfikacji technicznych.
W innych sektorach (na przykład motoryzacyjny, chemiczny) prawodawstwo zawiera szczegółowe wymogi dla produktów, które muszą być spełnione.
Jeśli chcesz wprowadzić do obrotu na terenie Unii Europejskiej towar, sprawdź czy wymagania dla tego produktu zostały określone w przepisach unijnych. Możesz skorzystać z wyszukiwarki Komisji Europejskiej i zobaczyć czy i jakie przepisy unijne dotyczą produktu, który chcesz wprowadzić do obrotu.
Przeczytaj więcej o przepisach zharmonizowanych.
Krajowe wymagania dotyczące towarów – obszar niezharmonizowany
Towary, dla których nie określono wspólnych unijnych wymagań, muszą spełniać wymagania określone w przepisach krajowych - w takim przypadku producent musi przestrzegać przepisów obowiązujących w państwie Unii Europejskiej, w którym zamierza wprowadzić swój towar na rynek.
W Polsce wymogi techniczne mogą być określone w ustawach lub rozporządzeniach.
Aby zapewnić swobodny przepływ towarów w obszarze niezharmonizowanym, stosowana jest zasada wzajemnego uznawania.
Zasada wzajemnego uznawania oznacza, że:
- każde państwo członkowskie Unii Europejskiej musi umożliwić wprowadzenie na swój rynek towaru, który już został zgodnie z prawem wprowadzony do obrotu w innym państwie członkowskim lub w państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego
- państwa członkowskie UE przyjmują, że towar, który spełnił wymogi obowiązujące w jednym z państw członowych, jest bezpieczny dla konsumenta i może być wprowadzony do obrotu we wszystkich innych państwach unijnych.
Jeśli chcesz wprowadzić na rynek unijny towar, dla którego obowiązują specyficzne wymagania krajowe, możesz skorzystać z pomocy Krajowego Punktu do spraw produktów, który pomoże ci ustalić jakie przepisy obowiązują w tym przypadku.
Przeczytaj więcej o zasadzie wzajemnego uznawania.
Ogólne zasady dotyczące bezpieczeństwa produktów
Na jednolity rynek mogą być wprowadzane towary, które nie zostały objęte przepisami zharmonizowanymi na poziomie unijnym, ani przepisami krajowymi ustalającymi specyficzne wymogi techniczne.
W takim przypadku trzeba stosować przepisy o ogólnym bezpieczeństwie produktów.
Na poziomie unijnym kwestie ogólnego bezpieczeństwa produktów reguluje Dyrektywa 2001/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 grudnia 2001 r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów.
W Polsce, na poziomie krajowym jest to Ustawa z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów.
Zgodnie z polskimi przepisami, produkt bezpieczny to produkt, który w zwykłych lub w innych, dających się w sposób uzasadniony przewidzieć, warunkach jego używania, z uwzględnieniem czasu korzystania z produktu, a także, w zależności od rodzaju produktu, sposobu uruchomienia oraz wymogów instalacji i konserwacji, nie stwarza żadnego zagrożenia dla konsumentów lub stwarza znikome zagrożenie, dające się pogodzić z jego zwykłym używaniem i uwzględniające wysoki poziom wymagań dotyczących ochrony zdrowia i życia ludzkiego.
Przeprowadzając ocenę bezpieczeństwa produktu trzeba uwzględnić:
- cechy produktu, w tym jego skład, opakowanie, instrukcję montażu i uruchomienia, a także - biorąc pod uwagę rodzaj produktu - instrukcję instalacji i konserwacji
- oddziaływanie na inne produkty, jeżeli można w sposób uzasadniony przewidzieć, że będzie używany łącznie z innymi produktami
- wygląd produktu, jego oznakowanie, ostrzeżenia i instrukcje dotyczące jego użytkowania i postępowania z produktem zużytym oraz wszelkie inne udostępniane konsumentowi wskazówki lub informacje dotyczące produktu;
- kategorie konsumentów narażonych na niebezpieczeństwo w związku z używaniem produktu, w szczególności dzieci i osoby starsze.