Prace szczególnie niebezpieczne
Prace szczególnie niebezpieczne to takie, w których ryzyko wypadkowe jest większe niż przy pracach innego rodzaju ze względu na specyfikę, stosowane materiały czy miejscowe warunki wykonywania.
Wykazy prac szczególnie niebezpiecznych
Prace szczególnie niebezpieczne są wskazane w rozporządzeniu w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Rozdział 6 „Prace szczególnie niebezpieczne”).
Są to:
- roboty budowlane, rozbiórkowe, remontowe i montażowe prowadzone bez wstrzymania ruchu zakładu pracy lub jego części (§ 82-84 rozporządzenia)
- prace w zbiornikach, kanałach, wnętrzach urządzeń technicznych i innych niebezpiecznych przestrzeniach zamkniętych (§ 85-90 rozporządzenia)
- prace przy użyciu materiałów niebezpiecznych (§ 91-104 rozporządzenia)
- prace na wysokości (§ 105-110 rozporządzenia)
- w innych, między innymi branżowych przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy
- w instrukcjach eksploatacji urządzeń i instalacji
- przez pracodawcę wedle własnego uznania.
Pracodawca jest obowiązany do ustalenia formy i aktualizowania wykazu prac szczególnie niebezpiecznych występujących w zakładzie pracy.
Obowiązki pracodawcy
Przy wykonywaniu prac szczególnie niebezpiecznych pracodawca musi określić szczegółowe wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy i zapewnić:
- bezpośredni nadzór nad pracami wyznaczonych osób – udział pracownika nadzoru powinien mieć miejsce przez cały czas wykonywania prac niebezpiecznych (nie wolno ich wykonywać nawet w czasie chwilowej nieobecności pracownika nadzoru)
- organizacyjne i techniczne środki zabezpieczające właściwe dla rodzaju wykonywanych prac: asekuracja pracujących, środki ochrony zbiorowej (na przykład balustrady, automatyczna wentylacja lub odpylanie), środki ochrony indywidualnej (aparaty tlenowe, urządzenia samohamowne chroniące przed upadkiem z wysokości), oznakowania stref niebezpiecznych itp.
- instruktaż pracowników obejmujący między innymi:
- imienny podział pracy
- kolejność wykonywania zadań
- wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy poszczególnych czynnościach
- dostęp do miejsc wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych jedynie dla osób, które są upoważnione i odpowiednio poinstruowane.
Obowiązki te mogą być zrealizowane przez:
- protokolarne ustalenie przez pracodawcę i osobę kierującą pracownikami szczegółowych warunków bezpieczeństwa i higieny pracy prowadzonych robót z imiennym podziałem obowiązków
- podejmowanie i prowadzenie prac wyłącznie na podstawie pisemnego pozwolenia, którego tryb wydawania ustala pracodawca
- poinformowanie pracowników o właściwościach stosowanych materiałów, półfabrykatów i wyrobów gotowych oraz o sposobach bezpiecznego ich stosowania
- opis postępowania w sytuacji awaryjnych.