Faktury zagraniczne zazwyczaj są nominowane w walutach obcych. Jednocześnie ich księgowania jak i rozliczenia podatkowego dokonuje się w jednostkach krajowych czyli polskich złotych. W rezultacie zachodzi konieczność ich przeliczania stosując odpowiedni kurs walutowy.
- Na gruncie rozliczenia kosztów uzyskania przychodu.
Zgodnie z art. 15a ust 4. updop (odpowiednio art. 24c ust. 4 updof) przy obliczaniu różnic kursowych, uwzględnia się kursy faktycznie zastosowane w przypadku sprzedaży lub kupna walut obcych oraz otrzymania należności lub zapłaty zobowiązań. Kurs faktycznie zastosowany będzie kursem faktycznej wymiany pieniężnej po jakim dokonuje się wyceny w danym dniu transakcji walutowej (przeliczenia waluty obcej).
W przypadku zaś kiedy podatnik nie dokonuje transakcji sprzedaży lub kupna walut obcych i nie dochodzi do przewalutowania otrzymanej należności lub płaconego zobowiązania, wówczas stosuje się kurs średni ogłaszany przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień. Jeśli zatem nie dojdzie do rzeczywistej wymiany pieniądza wówczas zastosowanie będzie miał kurs średni ogłaszany przez NBP.
Średni kurs NBP stosuje się, również w przypadku gdy nie jest możliwe uwzględnienie faktycznie zastosowanego kursu waluty w danym dniu. Tabela ww. kursów do pobrania na stronie NBP.
- Przeliczanie w ujęciu bilansowym.
Podobne treści odnajdujemy w ustawie o rachunkowości, W świetle art. 30 ust. 2 tej ustawy wyrażone w walutach obcych operacje gospodarcze ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich przeprowadzenia odpowiednio po kursie waluty:
- faktycznie zastosowanym, wynikającym z charakteru operacji - w przypadku sprzedaży lub kupna walut oraz zapłaty należności lub zobowiązań,
- średnim NBP z dnia poprzedzającego ten dzień - jeżeli charakter operacji wskazuje, iż nie jest zasadne zastosowanie innego kursu.
Z powyższego widać, iż zarówno ustawy podatkowe jak i ustawa o rachunkowości posługują się analogicznymi sformułowaniami: „kurs faktycznie zastosowany" oraz „średni kurs NBP”.
- Księgowanie faktur wyrażonych w walutach obcych
Przeliczenia na złote dokonuje się na fakturze. W przypadku podatników prowadzących pełną rachunkowość, wynik przeliczenia zamieszcza się bezpośrednio na dowodzie, chyba że system przetwarzania danych zapewnia automatyczne przeliczenie walut obcych na walutę polską, a wykonanie tego przeliczenia potwierdza odpowiedni wydruk.
Przeliczenia na dokumencie dokonywać nie muszą rozliczający ryczałt oraz kartę podatkową (przepisy nie zawierają obowiązków w tym zakresie).
- Różnice kursowe jako przychody lub koszty działalności
Ww. kursy służą wartościowaniu towarów na gruncie bilansowym i podatkowym. Nie zawsze jednak odpowiadają kursom stosowanym przy rozliczeniu finansowym z kontrahentem. Zachodzące na tym tle różnice nazywają się różnicami kursowymi. Różnice te albo zwiększają przychody jako dodatnie różnice kursowe albo koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice kursowe. Ich wysokość stanowi kwotę wynikającą z różnicy między wartościami obliczonymi po kursie z dnia otrzymania lub wykonania zapłaty a kursie wynikającym z dnia wystawienia faktury.
W przypadku zatem, gdy w przeliczeniu na PLN otrzymana zapłata do faktury sprzedaży przewyższa wartość faktury - powstaje przychód do opodatkowania (dodatnia różnica kursowa). W odwrotnej sytuacji powstanie koszt (ujemna różnica kursowa). Jeśli natomiast to przedsiębiorca dokonuje zapłaty zobowiązań i w przeliczeniu na PLN kwota dokonanej zapłaty jest wyższa od wartości wynikającej z faktury zakupu - powstanie koszt (ujemna różnica kursowa). W sytuacji odwrotnej będziemy mieć do czynienia z przychodem (dodatnia różnica kursowa).
W/w różnice są wykazywane w księgach rachunkowych jak i podatkowych.
- Przeliczenia kursowe dla potrzeb rozliczenia podatku VAT
W przypadku gdy kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania w zakresie VAT są określone w walucie obcej, przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego. Jeśli jednak wystawiasz fakturę przed powstaniem obowiązku podatkowego, przeliczenia na złote dokonujesz według kursu średniego NBP ogłoszonego na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury.
Nowością jest to, iż podatnik może wybrać sposób przeliczania tych kwot na złote według ostatniego kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny na ostatni dzień poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego. W takim jednak przypadku waluty inne niż euro przelicza się z zastosowaniem kursu wymiany każdej z nich względem euro czyli dokonuje się podwójnego przeliczenia w pierwszym kroku na euro a następnie na PLN.
Z powyższego wynika ,że w obszarze rozliczenia podatku VAT przyjmuje się podobne zasady jak na gruncie podatku dochodowego i rozliczeń rachunkowych. Różnice stanowi tylko przypadek gdy dochodzi do przewalutowania lub gdy podatnik zechce zastosować kurs EBC.
- Kurs walut na płaszczyźnie należności celnych
Kursami wymiany walut, stosowanymi w celu ustalania wartości celnej towarów a więc wpływającymi na poziom cła są bieżące kursy średnie wyliczane i ogłaszane przez NBP, a stosuje się je według zasad wynikających bezpośrednio z przepisów wspólnotowych. Podkreślić więc warto, że pomimo, iż kursy te noszą nazwę bieżących kursów średnich, to jednak dla celów ustalania wartości celnej są one ustalane w przedostatnią środę miesiąca i obowiązują przez cały następny miesiąc.
W sytuacji przeliczania wartości podanych w przepisach dotyczących zwolnień celnych czy księgowania długu celnego należy zastosować kursy ustalone przez Europejski Bank Centralny pierwszego roboczego dnia października poprzedniego roku.
Sprawdź kursy walut
Z kolei stawki celne specyficzne, mieszane wyrażane w EURO lub informacje podane w taryfie celnej związane z klasyfikacją towaru przelicza się wykorzystując ostatni kurs wymiany ustalony przez Europejski Bank Centralny przed przedostatnim dniem miesiąca. Kurs ten stosuje się przez cały następny miesiąc, jednakże, gdy kurs będzie się różnił o ponad 5% od kursu ustalonego przed 15 dniem tego samego miesiąca, ten ostatni kurs stosuje się począwszy od 15 i do końca tego miesiąca.
Uwaga!! Dokonywanie transakcji w walutach obcych wymaga jednocześnie przestrzegania zasad w tym ograniczeń wynikających z prawa dewizowego. Szerzej na ten temat w artykule pt. "Transfer środków płatniczych za granicę”.
Istotnym jest też ,że nie wszystkie faktury wyrażone w walutach obcych muszą być płacone w tych jednostkach płatniczych . Więcej w artykule pt. "Waluta płatności w kontraktach biznesowych”