Startują konkursy na dotacje europejskie – pierwszy nabór dla firm w Ścieżce Smart

Gdzie szukać dotacji dla firm

Instytucje odpowiedzialne za programy finansowane z funduszy Unii Europejskiej kończą prace nad zasadami wyboru projektów, wzorami wniosków o dofinansowanie i zaczynają ogłaszać harmonogramy konkursów.

To oznacza, że w 2023 roku firmy będą miały wiele różnych możliwości pozyskania dotacji i mogą liczyć na konkursy z dużymi budżetami.

Dotacje dla firm będą dostępne przynajmniej do 2027 roku w trzech głównych kategoriach programów. Są to:

• programy centralne, w których konkurują przedsiębiorcy z całej Polski – przeznaczone przede wszystkim dla większych projektów lub przełomowych w swojej kategorii
• programy regionalne (jeden na każde województwo), w których wspierane są podobne typy projektów co w programach centralnych, ważne z punktu widzenia rozwoju danego regionu, ale zazwyczaj o mniejszej wartości
• program dla 6 województw: warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, lubelskiego, świętokrzyskiego, podkarpackiego i regionu mazowieckiego (nowość – jednostka statystyczna) – z wyłączeniem Warszawy i 9 powiatów ościennych – oferujący wsparcie dla firm działających na tym terenie.

Sprawdź:

• jakie programy będzie realizowała Polska z funduszy unijnych
• więcej na temat programu FENG 2021-2027
• jaki program finansowany z funduszy unijnych realizuje twoje województwo
• dla kogo jest program Polska Wschodnia.

Program FENG – Ścieżka SMART

Wśród całego wachlarza możliwości warto zwrócić uwagę na dotacje oferowane w ogólnopolskim Programie FENG 2021-2027 (Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki).

Dla firm szczególnie interesująca jest Ścieżka Smart, w której będzie wspierana działalność badawczo-rozwojowa, innowacyjna i inwestycyjna.

Co ważne, Ścieżka Smart jest przeznaczona dla firm na różnych etapach rozwoju: takich, które zaczynają działalność innowacyjną, takich, które ją rozwijają, i dla liderów innowacji.

Budżet Ścieżki Smart to prawie 4,4 mld EUR.

Na dotacje szansę będą miały projekty:

• w których są realizowane prace badawczo-rozwojowe (moduł B R)
• w których zaplanowano wdrożenie innowacji (moduł wdrożenie innowacji).

To obowiązkowe moduły każdego projektu w Ścieżce Smart, przy czym duże firmy muszą realizować moduł B+R, a mali i średni przedsiębiorcy wybrać jeden z tych modułów.

Można tu myśleć o:

• rozwoju nowych metod produkcji
• zastosowaniu nowych surowców
• rozwiązaniach pozwalających na mniejsze zużycie materiałów
• opracowaniu nowych programów komputerowych
• opracowaniu nowych lub ulepszonych produktów.

To tylko przykłady. W przypadku działalności B+R ograniczeniem jest wyłącznie wyobraźnia przedsiębiorców.

Sprawdź, czym są prace B+R – definicje w praktyce.

Bardzo ważne jest to, że w Ścieżce Smart w ramach jednego wniosku o dotację przedsiębiorca będzie mógł sfinansować dodatkowe działania i inwestycje niezbędne dla rozwoju firmy. To nowe kompleksowe podejście oparte na modułach do wyboru, do których dostęp ma każda firma startująca w Ścieżce Smart. Dotąd firmy korzystające ze wsparcia unijnego nie miały takiej możliwości.

Dzięki modułom do wyboru można zaplanować rozwój przedsiębiorstwa w kluczowych obszarach i za jednym zamachem pozyskać wsparcie na kilka lat działalności.

Obszary, na które można pozyskać wsparcie w ramach kompleksowego projektu, to:

• prace B+R (na przykład testowanie nowych materiałów, tworzenie prototypów)
• wdrożenie innowacji (na przykład inwestycje polegające na zakupie maszyn i urządzeń czy budowa hali produkcyjnej)
• infrastruktura B+R (na przykład zakup wyposażenia laboratorium)
• cyfryzacja (na przykład zakup oprogramowania do sterowania produkcją)
• zazielenienie przedsiębiorstw, czyli działania, które ograniczą zużycie surowców i energii
• kompetencje
• internacjonalizacja (na przykład wyjazd na targi i przygotowanie materiałów promocyjnych na rynek zagraniczny).

Przeczytaj, na czym polegają innowacje w mikro-, małej lub średniej firmie.

Ważne! Każdy moduł ma inny poziom dofinansowania. Na przykład prace B+R mogą otrzymać dofinansowanie do 80% kosztów kwalifikowanych, a inwestycje produkcyjne – do 75%. Wielkość wsparcia zależy również od wielkości przedsiębiorstwa: im mniejsza firma, tym na większe wsparcie może liczyć.

Jakie warunki trzeba spełnić w Ścieżce Smart

W Ścieżce Smart przedsiębiorca będzie miała do czynienia z trzema kategoriami kryteriów:

• kryteriami obligatoryjnymi (obowiązkowymi – dla całego projektu i dla poszczególnych modułów)
• kryteriami rankingującymi ustalonymi dla całego projektu
• kryteriami rozstrzygającymi ustalonymi dla całego projektu.

Kryteria obligatoryjne to kryteria, które trzeba spełnić. Takie kryteria – oceniane według schematu spełnia/nie spełnia – zostały określone na poziomie całego projektu i na poziomie każdego z modułów.

Na poziome całego projektu kryteria obligatoryjne dotyczą kwestii, takich jak:

• wnioskodawca jest kwalifikowany – prowadzi działalność na terenie Rzeczypospolitej Polski i nie został wykluczony z konkursów o dotacje
• spełniony jest efekt zachęty – dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) oznacza to, że projekt może się zacząć najszybciej dzień po złożeniu wniosku
• projekt jest spójny – wszystkie moduły są logiczne, racjonalne i powiązane ze sobą lub ze strategią firmy
• projekt ma zapewnione finansowanie – trzeba zapewnić finansowanie na całość projektu, czyli koszty kwalifikowane i niekwalifikowane oraz VAT
• projekt spełnia zasadę równości i niedyskryminacji
• projekt spełnia zasadę zrównoważonego rozwoju, odnoszącą się przede wszystkim do ochrony środowiska
• duże przedsiębiorstwo będzie prowadzić współpracę z podmiotami z sektora MŚP (z wyjątkiem małych spółek o średniej kapitalizacji – small-mid caps).

Z kolei w modułach kryteria obligatoryjne dotyczą zdolności do wykonania projektu, czyli:

• zasobów ludzkich (zespół)
• zasobów technicznych
• racjonalności harmonogramu wykonania.

Ważne jest również zapotrzebowanie rynkowe na wyniki projektu – inaczej mówiąc: dotacje doceniają projekty, które osiągną sukces rynkowy i będą zarabiać.

Kryteria rankingujące na poziomie projektu dotyczą tego, że różne projekty mogą dostać różną liczbę punktów za te kryteria i tym samym znaleźć się na różnych pozycjach końcowej listy ocenionych wniosków. Kryteria rankingujące, które zostały określone na poziomie całego projektu, to:

• innowacja w skali minimum krajowej jest efektem wyników prac B+R – punkty: 0 lub 1, lub 2, lub 3, lub 12
• potencjał innowacji do transformacji rynku lub wykreowania nowego rynku – punkty: 0 lub 3, lub 5
• projekt dotyczy opracowania lub wdrożenia ekoinnowacji na poziomie kraju – punkty: 0 lub 1, lub 2
• projekt dotyczy innowacji cyfrowej na poziomie kraju – punkty: 0 lub 1, lub 2 (innowacja cyfrowa będąca jednocześnie ekoinnowacją może uzyskać punkty albo w kryterium ekoinnowacja na poziomie kraju, albo w kryterium Innowacja cyfrowa)
• wnioskodawca będzie współpracował z organizacją badawczą lub organizacją pozarządową – punkty: 0 lub 2
• głównym przeznaczeniem innowacji jest pozytywne znaczenie dla: jakości życia społeczeństwa lub włączenia społecznego, w tym dostępności lub poziomu zdrowia, lub spowolnienia zmian klimatu – punkty: 0 lub 2.

Maksymalnie można zdobyć 25 punktów rankingujących.

Kryteria rozstrzygające to kryteria, których wynik bierze się pod uwagę w przypadku projektów, które otrzymały taką samą liczbę punktów.

Sprawdź:

• kryteria wspólne dla projektu, rankingujące i rozstrzygające
• kryteria dla modułów.

Harmonogram naborów w Ścieżce Smart w 2023 roku

W każdym konkursie ważne są trzy daty:

• ogłoszenie naboru, kiedy przedsiębiorcy poznają regulamin konkursu, kryteria oceny i wzór wniosku o dofinansowanie i mogą zacząć pracować nad wnioskiem
• rozpoczęcie naboru, czyli dzień, od którego można zacząć składać wnioski w systemie informatycznym
• zakończenie naboru, czyli ostatni dzień (często konkretna godzina), do kiedy można wysłać wniosek w systemie informatycznym. Po tej dacie i godzinie nie będą przyjmowane wnioski do danego naboru.

Samodzielne projekty małych i średnich firm (MŚP)

Budżet	Ogłoszenie naboru	Rozpoczęcie naboru	Zakończenie naboru
4,45 mld PLN	7 lutego 2023	21 lutego 2023	9 maja 2023
890 mln PLN	30 marca 2023	10 maja 2023	30 czerwca 2023
222 mln PLN tylko projekty na rzecz dostępności	6 czerwca 2023	6 lipca 2023	31 sierpnia 2023

Wnioski trzeba składać w Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP).

Projekty konsorcjów małych i średnich firm

Budżet	Ogłoszenie naboru	Rozpoczęcie naboru	Zakończenie naboru
222 mln PLN	2 października 2023	26 października 2023	9 stycznia 2024

Wnioski trzeba składać w Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP).

Samodzielne projekty dużych firm

Budżet	Ogłoszenie naboru	Rozpoczęcie naboru	Zakończenie naboru
667 mln PLN	7 lutego 2023	21 lutego 2023	9 maja 2023
667 mln PLN	30 marca 2023	10 maja 2023	30 czerwca 2023
890 mln PLN	9 sierpnia 2023	5 września 2023	31 października 2023
445 mln PLN (tylko projekty na rzecz dostępności)	6 czerwca 2023	6 lipca 2023	31 sierpnia 2023

Wnioski trzeba składać w Narodowym Centrum Badań i Rozwoju (NCBR).

Projekty konsorcjów

• małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) z firmami dużymi oraz
• przedsiębiorstw dużych z jednostkami naukowymi, organizacjami badawczymi lub z organizacjami pozarządowymi (NGO).

Budżet	Ogłoszenie naboru	Rozpoczęcie naboru	Zakończenie naboru
1,33 mld PLN	2 października 2023	26 października 2023	9 stycznia 2024

Wnioski trzeba składać w Narodowym Centrum Badań i Rozwoju (NCBR).

Sprawdź szczegółowy harmonogram naborów w Ścieżce Smart.

Definicja MŚP

Oferta funduszy unijnych jest różna dla dużych firm oraz dla przedsiębiorstw mikro, małych i średnich. Wielkość firmy decyduje również o wartości pomocy publicznej – mniejsze podmioty mogą liczyć na bardziej intensywne wsparcie. Jednocześnie wielkość przedsiębiorstwa na potrzeby pomocy publicznej jest oceniana według specyficznych kryteriów.

Dlatego zanim zaczniesz myśleć o dotacji unijnej, warto zweryfikować, czy twoja firma ma status MŚP. Musisz wziąć pod uwagę dwa główne parametry, czyli:

• zatrudnienie liczone w rocznych jednostkach pracy (RJP), czyli przeliczane na pełne etaty
• warunek finansowy, weryfikowany albo sumą bilansową, albo rocznym obrotem – zgodnie z wyborem przedsiębiorcy.

Firma może zyskać status MŚP, gdy oba parametry jednocześnie, czyli zatrudnienia i finansowy, są poniżej progów wskazanych w tabeli poniżej.

Dodatkowo należy zweryfikować powiązania firmy z innymi podmiotami (na przykład poprzez udziały), gdyż w przypadku niektórych powiązań należy zsumować parametry powiązanych podmiotów.

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) przygotowała kwalifikator MŚP – narzędzie online, dzięki któremu przedsiębiorstwo może samo zweryfikować swój status.

Inne programy finansujące inwestycje firm

W ciągu najbliższych 5 lat będzie z czego wybierać, jeśli chodzi o dotacje.

Jeśli chcesz pozyskać wsparcie unijne na rozwój firmy:

• sprawdź, czy twój projekt spełnia kryteria wyboru – w ten sposób ocenisz swoje szanse w konkretnym konkursie
• przeanalizuj katalog kosztów kwalifikowanych w konkursie – w ten sposób sprawdzisz, czy uda ci się sfinansować wszystkie niezbędne koszty.

Poza Ścieżką Smart warto sprawdzić, jaką ofertę dla firm ma Regionalny Program Operacyjny (RPO) w danym województwie.

Ciekawą ofertą dla firm będą również:

• kredyt technologiczny, w którym możliwe jest finasowanie inwestycji w maszyny, urządzenia, wartości niematerialne i prawne, budynki i budowle. Kredytu – na bardzo atrakcyjnych warunkach – udzielają banki komercyjne współpracujące z Bankiem Gospodarstwa Krajowego
• platformy startowe dla nowych pomysłów w Polsce Wschodniej – dotacje dla nowych startupów
• wzornictwo w MŚP działających w Polsce Wschodniej – przeprowadzenie audytu i stworzenie strategii wzorniczej opartej na procesie projektowania wzorniczego, pozwalającej na wprowadzenie innowacji, a następnie wdrożenie, czyli na przykład zakup maszyn i urządzeń.

Więcej informacji o:

• kredycie technologicznym
• Programie Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej.

Małe i średnie firmy mają najwięcej możliwości otrzymania dotacji. Mogą też liczyć na największe wsparcie (najwyższe poziomy dofinansowania). Te, które mają ciekawy pomysł na rozwojowy projekt, mogą wybierać z całego koszyka możliwości. Dlatego warto poświęcić czas na analizę, żeby wybrać najbardziej efektywne źródło dofinansowania dla siebie.